• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آثار تلاوت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تلاوت، خواندن قرآن کریم با آرامش و اندیشیدن در معانی آن است. آثار فردی و اجتماعی زیادی بر تلاوت آیات قرآن مترتب می‌شود. تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت الهی
[۱] آل عمران/ سوره۳، آیه۱۶۴.    
، هدایت
[۲] طلاق/ سوره۶۵، آیه۱۱.    
، هراس دل از عظمت خدا و افزون شدن ایمان و توکّل بر پروردگار
[۳] انفال/ سوره۸، آیه۲.    
[۴] زمر/ سوره۳۹، آیه۲۳.    
از جمله این آثار است.


در روایات اسلامی نیز برای تلاوت قرآن آثار فراوانی بیان شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از زدوده شدن زنگار از دل و جلایافتن آن
[۵] دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۶۰.    
[۶] فیض کاشانی، محسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۱۱.    
، خرم و بهاری شدن آن
[۷] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۸.    
، زنده شدن دل
[۸] بحرانی، سیدهاشم، البرهان، ج۱، ص۱۹.    
، مصونیت انسان از کارهای ناشایسته و ناپسند و ستم
[۹] بحرانی، سیدهاشم، البرهان، ج۱، ص۱۹.    
، باروری ایمان
[۱۰] تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم، ج۱، ص۵۷۲.    
[۱۱] لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم، ص۴۲۰.    
، بی‌نیازی
[۱۲] مجلسی، محمدباقر، مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۶، ص۳۴۲ -۳۴۳.    
[۱۳] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۶.    
، آمرزش گناهان
[۱۴] شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص۴۴.    
[۱۵] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۸.    
، نزول رحمت
[۱۶] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۹.    
، بالا رفتن درجات انسان در بهشت
[۱۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۸۸.    
[۱۸] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۵.    
، همنشینی با پیامبران و شهیدان
[۱۹] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۸۳.    
و فرشتگان
[۲۰] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۹۲، ص۱۸۷.    
، قبولی شفاعت
[۲۱] بروجردی، سیدحسین، جامع احادیث الشیعه، ج۱۹، ص۳۲.
خشنودی پروردگار
[۲۲] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۸۳.    
، استجابت دعا
[۲۳] معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۲۰.    
[۲۴] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۶۰.    
، گویا شدن زبان قاری هنگام مرگ به ذکر خدا و حرام شدن جسدش بر آتش
[۲۵] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۵۷.    
، آمیخته شدن قرآن با گوشت و خون او و محشور شدن او با فرشتگان
[۲۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۸۷.    
، فزونی برکت و وسعت خانه بر اثر تلاوت قرآن در آن.
[۲۷] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۶، ص۱۹۹ -۲۰۰.    

برخی آثار اجتماعی تلاوت قرآن نیز عبارت‌اند از تشویق انسان‌ها به انس با قرآن و ایجاد فضای قرآنی در جامعه، بهره‌گیری بهینه اوقات فراغت و رویارویی با تهاجم فرهنگی بیگانگان و دشمنان دین، زمینه سازی برای اجرای احکام قرآن در جامعه.

قرآن کریم عامل شفا و رحمت برای مؤمنان و سبب افزایش زیان و خسران برای کافران است:«ونُنَزِّلُ مِنَ القُرءانِ ما هُوَ شِفاءٌ ورَحمَةٌ لِلمُؤمِنینَ ولا یَزیدُ الظّلِمینَ اِلاّ خَسارا».
[۲۸] اسراء/ سوره۱۷، آیه۸۲.    
خدای سبحان خطاب به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) می‌فرماید: هنگامی که قرآن می‌خوانی، میان تو و آن‌ها که به آخرت ایمان نمی‌آورند حجابی ناپیدا قرار می‌دهیم و بر دل‌هایشان پوشش‌هایی و در گوش‌هایشان سنگینی قرار می‌دهیم تا آن را نفهمند: «واِذا قَرَأتَ القُرءانَ جَعَلنا بَینَکَ وبَینَ الَّذینَ لا یُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ حِجابًا مَستورا وجَعَلنا عَلی قُلوبِهِم اَکِنَّةً اَن یَفقَهوهُ وفِی ءاذانِهِم وَقرًا...».
[۲۹] اسراء/ سوره۱۷، آیات۴۵ -۴۶.    

امام‌ خمینی برای تلاوت قرآن آثار و کمالاتی قائل است از جمله این آثار عبارت‌اند از:
۱- تحول باطن به حقیقت قرآنی: تلاوت قرآن می‌تواند به انسان معنویت و کمال بدهد که سیرت و ساختار درونی او بازتابی از قرآن باشد؛ ازاین‌رو مطلوب در تلاوت قرآن آن است که در اعماق قلب انسان تاثیر کند و باطن انسان صورت کلام الهی گردد و از مرتبه ملکه به مرتبه تحقق برسد.
[۳۰] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۴۹۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۲- وصول به حب محبوب: یکی از راه‌هایی که انسان می‌تواند محبت خود را به خالق خود نشان دهد خواندن نامه‌ او یعنی قرآن است؛ زیرا قاری قرآن با قرائت قرآن، راهی به‌سوی محبوب باز کرده‌ است نامه محبوب، محبوب است اگرچه عاشق و محبّ مفاد آن را نداند ولکن شاید دستگیری شود.
[۳۱] خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    

۳- اصلاح نفس: از نظر امام‌ خمینی قرائت قرآن به‌ویژه آیات خاص در اصلاح نفس می‌تواند مؤثر باشد.
[۳۲] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۰۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۴- وصول به مقام متقین: اسلام مقام متقین، از جمله آثار قرائت قرآن می‌باشد. کسی که تفکر و تدبر و تلاوت قرآن می‌کند در قلب‌اش اثر می‌گذارد و کم‌کم به مقام متقین می‌رسد.
[۳۳] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۵- نورانیت قلب و حیات باطنی: امام‌ خمینی معتقد است که قرائت همراه با تعظیم قرآن، موجب نورانیت قلب و زنده شدن باطن قاری می‌شود.
[۳۴] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۰-۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۶- امید به استماع کلام بهشتی: ممکن است قرائت قرآن آثار غیر قابل تصوری داشته باشد، در روایت آمده‌ است که وقتی قاری قرآن وارد بهشت می‌شود به او می‌گویند: «اقرء واصعد درجة» به اعتقاد امام‌ خمینی دیدن این حقیقت با قرائت مطلوب ممکن است در همین دنیا صورت پذیرد و شاید جزوات و جذبات خطابات الهیه او را ازخودبی‌خود کند و در همین عالم کلام الهی را بدون واسطه از متکلمش دریابد.
[۳۵] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
امام‌ خمینی بهترین اوقات تاثیر تلاوت قرآن را از اواخر شب تا بین طلوعین و بعد از فریضه نماز صبح می‌داند. به باور ایشان هنگامی‌که به‌واسطه آیات الهی، ایمان قوی شود، نور ایمان به‌ظاهر و باطن سرایت می‌کند و نه‌تنها خود فرد هدایت می‌شود؛ بلکه نور او، دیگران را نیز هدایت می‌کند.
[۳۶] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۵۰۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


کافران در برابر تلاوت قرآن مستکبرانه روی برمی گردانند و آن را نشنیده می‌گیرند
[۳۷] لقمان/ سوره۳۱، آیه۷.    
، در چهره آنان آثار انکار مشاهده می‌شود
[۳۸] حجّ/ سوره۲۲، آیه۷۲.    
، از پیامبر روی بر می‌گردانند
[۳۹] اسراء/ سوره۱۷، آیه۴۶.    
و می‌گویند: به این قرآن گوش فرا ندهید
[۴۰] فصّلت/ سوره۴۱، آیه۲۶.    
، آن را شنیده‌ایم و اگر بخواهیم مانند آن را می‌آوریم
[۴۱] انفال/ سوره۸، آیه۳۱.    
، افسانه پیشینیان
[۴۲] قلم/ سوره۶۸، آیه۱۵.    
[۴۳] مطففین/ سوره۸۳، آیه۱۳.    
و سحری آشکار است
[۴۴] احقاف/ سوره۴۶، آیه۷.    
، پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) این سخنان را به دروغ به خداوند نسبت داده است
[۴۵] احقاف/ سوره۴۶، آیه۸.    
[۴۶] یونس/ سوره۱۰، آیه۳۸.    
[۴۷] هود/ سوره۱۱، ص۱۳.    
و می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان می‌پرستیدند باز دارد
[۴۸] سبأ/ سوره۳۴، آیه۴۳.    
، اگر راست می‌گویید پدرانمان را بیاورید
[۴۹] جاثیه/ سوره۴۵، آیه۲۵.    
، می‌گویند: کدام یک از دو گروه (ما و شما) جایگاهش بهتر است
[۵۰] مریم/ سوره۱۹، آیه۷۳.    
و قرآنی دیگر بیاور.
[۵۱] یونس/ سوره۱۰، آیه۱۵.    


(۱) دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، (قرن ۸)، به کوشش سیدهاشم، دارالاسوة، ۱۴۱۷.
(۲) مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، (م. ۱۱۱۰ ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.
(۳) بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، (م. ۱۱۰۷ ق.)، قم، البعثة، ۱۴۱۵ ق.
(۴) تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، (م. قرن ۵)، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۷ ق.
(۵) معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، قم، الصحف، ۱۴۱۳ ق.
(۶) شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، (قرن ۶)، بیروت، الاعلمی، ۱۴۰۶ ق.
(۷) نوری، حسین، مستدرک الوسائل، (م. ۱۳۲۰ ق.)، بیروت، آل‌ البیت (علیهم‌السلام) لاحیاء‌التراث، ۱۴۰۸ ق.
(۸)حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، (م.۱۱۰۴ ق.)، قم، آل‌ البیت (علیهم‌السلام) لاحیاءالتراث، ۱۴۱۲ ق.

۱. ↑ آل عمران/ سوره۳، آیه۱۶۴.    
۲. ↑ طلاق/ سوره۶۵، آیه۱۱.    
۳. ↑ انفال/ سوره۸، آیه۲.    
۴. ↑ زمر/ سوره۳۹، آیه۲۳.    
۵. ↑ دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۶۰.    
۶. ↑ فیض کاشانی، محسن، المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۱۱.    
۷. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۸.    
۸. ↑ بحرانی، سیدهاشم، البرهان، ج۱، ص۱۹.    
۹. ↑ بحرانی، سیدهاشم، البرهان، ج۱، ص۱۹.    
۱۰. ↑ تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم، ج۱، ص۵۷۲.    
۱۱. ↑ لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم، ص۴۲۰.    
۱۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۶، ص۳۴۲ -۳۴۳.    
۱۳. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۶.    
۱۴. ↑ شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص۴۴.    
۱۵. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۸.    
۱۶. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۹.    
۱۷. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۸۸.    
۱۸. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۱۵.    
۱۹. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۸۳.    
۲۰. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۹۲، ص۱۸۷.    
۲۱. ↑ بروجردی، سیدحسین، جامع احادیث الشیعه، ج۱۹، ص۳۲.
۲۲. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۸۳.    
۲۳. ↑ معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج۱۵، ص۲۰.    
۲۴. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۶۰.    
۲۵. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۲۵۷.    
۲۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۸۷.    
۲۷. ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۶، ص۱۹۹ -۲۰۰.    
۲۸. ↑ اسراء/ سوره۱۷، آیه۸۲.    
۲۹. ↑ اسراء/ سوره۱۷، آیات۴۵ -۴۶.    
۳۰. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۴۹۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۳۱. ↑ خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
۳۲. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۰۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۳۳. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۳۴. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۰-۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۳۵. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۳۶. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۵۰۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۳۷. ↑ لقمان/ سوره۳۱، آیه۷.    
۳۸. ↑ حجّ/ سوره۲۲، آیه۷۲.    
۳۹. ↑ اسراء/ سوره۱۷، آیه۴۶.    
۴۰. ↑ فصّلت/ سوره۴۱، آیه۲۶.    
۴۱. ↑ انفال/ سوره۸، آیه۳۱.    
۴۲. ↑ قلم/ سوره۶۸، آیه۱۵.    
۴۳. ↑ مطففین/ سوره۸۳، آیه۱۳.    
۴۴. ↑ احقاف/ سوره۴۶، آیه۷.    
۴۵. ↑ احقاف/ سوره۴۶، آیه۸.    
۴۶. ↑ یونس/ سوره۱۰، آیه۳۸.    
۴۷. ↑ هود/ سوره۱۱، ص۱۳.    
۴۸. ↑ سبأ/ سوره۳۴، آیه۴۳.    
۴۹. ↑ جاثیه/ سوره۴۵، آیه۲۵.    
۵۰. ↑ مریم/ سوره۱۹، آیه۷۳.    
۵۱. ↑ یونس/ سوره۱۰، آیه۱۵.    


• پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «تلاوت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۶.    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : تلاوت قرآن | دیدگاه های تفسیری امام خمینی | علوم قرآنی
جعبه ابزار