• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کَبَد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: کَبَد (قاموس قرآن (جلد ۶))
مقالات مرتبط: کَبَد (لغات‌قرآن)، کَبَد (مفردات‌نهج‌البلاغه)، کبد (مقالات‌مرتبط).


کَبَد (به فتح کاف و باء) از واژگان قرآن کریم به معنای سختی است.
کَبِد (به فتح کاف و کسر باء) به معنای جگر است.
کُباد (به ضم کاف) به معنای درد جگر است.
این لفظ بیشتر از یک بار در قرآن کریم ذکر نشده است.


کَبَد
[۱] قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۷۲.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت - الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
(بر وزن فَرَس) به معنی سختی است.
راغب گفته: کَبِد (بر وزن کَتِف) به معنای جگر است. (بر وزن فَرَس) به معنای درد جگر است.
ایضا کُباد (به ضمّ اول) به معنی درد جگر است.
کبد السماء وسط آسمان است، تشبیه شده به کبد انسان که در وسط بدن قرار دارد.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
[۵] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت - الحسینی، ج۳، ص۱۳۶.    


به مواردی از کَبَد که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - کَبَدٍ (آیه ۴ سوره بلد)

(لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسانَ فِی‌ کَبَدٍ)
[۶] بلد/سوره۹۰، آیه۴.    

یعنی: «حقّا که انسان را در رنج و تعب آفریدیم.»
[۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۸۷.    
[۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۹۱.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹۶.    
[۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۷.    

مراد از آن در آیه مشقّت و سختی است، زندگی او پر از مشقّت و رنج است و همین رنج و تعب است که او را به کمال و ترقّی سوق می‌دهد؛ اگر در مشقّت نمی‌بود برای از بین بردن آن تلاش نمی‌کرد و اگر تلاش نمی‌کرد ابواب اسرار کائنات به رویش گشوده نمی‌شد.
لذا فرموده: (یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی‌ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ‌)
[۱۱] انشقاق/سوره۸۴، آیه۶.    

یعنی‌: «ای انسان، تو توام با تلاش و رنج به سوی پروردگارت روانی و او را ملاقات خواهی کرد.»
[۱۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۰۱.    
[۱۳] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۴۲.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۹۵.    
[۱۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۹.    

ضمیر (فَمُلاقِیهِ) راجع است به‌ (رَبِّکَ)؛ گفته‌اند تعدّی با «الی» می‌فهماند که معنای سیر به کدح تضمین شده است.


این لفظ بیشتر از یک بار در قرآن ذکر نشده است.
[۱۶] بلد/سوره۹۰، آیه۴.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۷۲.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت - الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
۵. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت - الحسینی، ج۳، ص۱۳۶.    
۶. ↑ بلد/سوره۹۰، آیه۴.    
۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۸۷.    
۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۹۱.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹۶.    
۱۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۷.    
۱۱. ↑ انشقاق/سوره۸۴، آیه۶.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۰۱.    
۱۳. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۴۲.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۹۵.    
۱۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۹.    
۱۶. ↑ بلد/سوره۹۰، آیه۴.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کبد»، ج۶، ص۷۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره بلد
جعبه ابزار