کلی قبل از کثرت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلی قبل از کثرت، به‌معنای مفهوم
کلی قبل از تحقق خارجی، و منشا تحقق مصادیق خارجی است.
کلی و هر یک از اقسام آن (
کلیات خمس) به لحاظ تقارن و عدم تقارن با کثرات سه دسته‌اند: ۱. قبل از کثرت؛ ۲. بعد از کثرت؛ ۳. در کثرت.
کلی قبل از کثرت، عبارت است از
صورت معقوله اشیاء پیش از آن که وجود خارجی پیدا بکنند؛ و آن در جایی است که
صورت معقوله، سبب حصول
صورت موجود در اعیان بشود؛ شبیه آنچه در نقشه مهندس است و سپس توسط بنّا و معمار، ساختمانی مطابق آن در خارج ساخته می‌شود. نسبت تمام مخلوقات به خدای متعال و
ملائکه، مانند نسبت مصنوعات انسان‌ها به سازنده آنها است. پس حقیقت آنچه از امور طبیعی معلوم
خدا و ملائکه است، موجود قبل ازکثرت هستند و کلی قبل از کثرت نام دارند.
و اما
صور معقوله‌ای که با حذف مشخصات فردیه از امور موجود اخذ و انتزاع می‌گردند (وجود علمی کلی منتزع از جزئیات) "کلی بعد از کثرت" نامیده می‌شود؛ مثلاً به اشخاص زیادی توجه می‌کنیم و می‌بینیم همه آنها ضاحک‌اند و یک
صورت کلی به نام "انسان ضاحک" می‌گیریم.
و اما "کلی در کثرت"، عبارت است از طبیعت موجود در ضمن جزئیات؛ امّا نه به این معنا که آن طبیعت،
جزئی از افراد خارجی باشد؛ زیرا در خارج یک شئ واحد عامی نداریم بلکه معنایش این است که طبیعت، جزئی از افراد در
عقل است و اما در خارج متحد با آنها است و لذا بر آنها
حمل می‌شود. این سه قسم، همان طور که در مورد "مفهوم کلی" جاری است در مورد "
جنس" و "
فصل" و "
نوع" و "
عَرَض خاص" و "
عَرَض عام" نیز جاری است.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «کلی قبل از کثرت»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۷.
