کتم (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَتْم (به فتح کاف و سکون تاء) و
کِتْمان (به کسر کاف و سکون تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای پنهان کردن است.
کَتْم و
کِتْمان:
به معنی پنهان کردن است، «کَتَمَ الشی‌ء کَتْماً و کِتْمَاناً: اخفاه».
(وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ اِیمانَهُ) «مردی از
آل فرعون که
ایمان خویش را مخفی می‌داشت، گفت...».
(اِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ما اَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الْهُدی مِنْ بَعْدِ ما بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتابِ اُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ • اِلَّا الَّذِینَ تابُوا وَ اَصْلَحُوا وَ بَیَّنُوا...) (كسانى كه دلايل روشن، و هدايتى را كه نازل كرده‌ايم، پس از آن‌كه آن را در كتاب آسمانى آنها براى مردم بيان نموديم، كتمان كنند، خدا آنها را
لعنت مى‌كند؛ و همه لعن‌كنندگان نيز، آنها را لعن مى‌كنند، مگر كسانى كه
توبه كردند، و اعمال بد خود را جبران نمودند...).
آیه شریفه راجع به کتمان
علم و بی‌خبر گذاشتن مردم شدیدا تهدید می‌کند؛ به قول
ابن عباس و بعضی دیگر آن درباره علماء
یهود و
نصاری است که
رسالت رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را که در
تورات و
انجیل بود کتمان کردند.
طبرسی بعد از نقل این، فرموده به قولی آیه شامل هر کسی است که ما انزل الله را کتمان دارد و این قول اقوی و اختیار
بلخی است.
نگارنده نیز اطلاق و عموم را اختیار می‌کنم، زیرا کتمان ما انزل الله سدّ
راه خدا و راه
سعادت است، خواه به وسیله
مسلمان باشد یا غیر مسلمان؛ آنان‌که وصایت رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را کتمان کرده و
خلافت را از مسیر اسلامی منحرف کردند مگر ضررش کم بود؟!
در
کافی باب البدع از رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نقل شده:
«اِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِی اُمَّتِی فَلْیُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ یَفْعَلْ فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ».
در
مجمع از آن حضرت منقول است:
«مَنْ سُئِلَ عَنْ عِلْمٍ یَعْلَمُهُ فَکَتَمَهُ اُلْجِمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِلِجَامٍ مِنْ نَارٍ».
در
تفسیر عیاشی روایاتی نقل شده که
امام باید امام بعدی را معرفی کند و مراد از
هدایت در آیه
علی (علیه‌السّلام) است و نظیر آن اینها همه از باب بیان مصداق‌اند.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "کتم"، ج۶، ص۹۰.
