کاشتن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کاشتن به معنای نهادن بذر یا نهال در
خاک است.
از احکام آن در باب‌های
حج،
تجارت،
عاریه اجاره و
غصب سخن گفته‌اند.
کاشتن
درخت، بویژه درخت
میوه مستحب و در
روایات بر آن تاکید شده است.
قطع گیاه و درختان
حرم مکه (حرم)، جز آنچه استثنا شده،
حرام است. از موارد استثنا، گیاه و درختی است که فرد در ملک خویش کاشته است، بلکه بنابر قول برخی حتی در صورتی که در غیر ملکش کاشته باشد.
عقد مغارسه
باطل است. مفاد آن این است که فردی زمینی را به دیگری واگذار کند تا در آن درخت بکارد و هر دو در درخت‌ها شریک باشند.
عاریه دادن
زمین به دیگری برای کاشتن درخت، جایز و صحیح است و چنانچه عاریه مطلق (مدتی خاص برای آن تعیین نشده) باشد، مالک هر
زمان بخواهد می‌تواند عاریه را فسخ کند.
همچنین اگر مطلق نباشد و مدتی خاص برای آن تعیین شده باشد مالک می‌تواند از اذنش برگردد و عاریه را بر هم زند، لیکن از برخی قدما لزوم عقد عاریه از جانب عاریه دهنده و عدم جواز فسخ آن در صورت اخیر نقل شده است.
اگر
مالک زمین پس از فسخ عاریه ازاله آنچه را کاشته از طرف مقابل مطالبه کند، اجابت این خواسته بر آن طرف واجب است، لیکن مالک
زمین باید
ارش (خسارت) آن را به وی بپردازد.
چنانچه کسی زمینی را برای مدتی معین اجاره کند تا در آن گیاهی بکارد که در مدت
اجاره به طور معمول به ثمر نمی‌نشیند، در صورت ذکر کاشتن آن گیاه به خصوص در عقد اجاره در اینکه اجاره صحیح است یا باطل، اختلاف میباشد بنابر قول به صحت آیا بر مالک
واجب است در صورت درخواست
مستاجر، در ازای دریافت اجرت
زمین، اجازه دهد آن گیاه در
زمین باقی بماند تا به ثمر بنشیند، یا در صورت اجازه ندادن، خسارت کندن آن را بپردازد و یا مالک می‌تواند مستاجر را به کندن گیاه از
زمین امر کند بدون آنکه خسارتی بپردازد؟ مسئله اختلافی است. اما اگر عقد اجاره مطلق و کاشتن گیاهی خاص در آن ذکر نشده باشد، بدون هیچ اختلافی اجاره صحیح است، هرچند اختلاف دوم در آن جریان دارد، چنان که اختلاف یاد شده در صورتی نیز که اجاره برای مدتی باشد که در آن مدت، گیاه کاشته شـده بـه ثـمر می‌نشیند لیکن به صورت اتفاقی و بر اثر تغییر هوا، کاهش بارندگی و مانند آن بـه ثمر ننشیند جریان دارد.
اگر کسی در
زمین دیگری بدون اجازه، گیاهی بکارد، گیاه و ثمره آن از آنِ
غاصب است و در صورت عدم رضایت صاحب
زمین،
غاصب باید آنچه را کاشته از
زمین ازاله کند و نقصان وارد بر
زمین را اصلاح و اجرت مدت
زمان باقی ماندن گیاه در
زمین را به صاحب
زمین بپردازد. در فرض یاد شده، مالک حق ندارد به نفع خود،
غاصب را وادار بــه گرفتن قیمت گیاه و بقای آن در ملک خویش کند، چنان که
غاصب نیز نمیتواند مالک را مجبور به بقای آن در
زمین و گرفتن اجاره آن نماید.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۷، ص۴۱.
