ژان باپتیست تاورنیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ژان باپتیست تاورنیه» جهانگرد فرانسوی و مسافر
مشرق زمین بوده که ۱۶۰۵ م در پاریس متولد شده و پس از ۸۳
سال عمر، در سال ۱۶۸۹ م اسمولنسک بدرود
حیات گفته است.
وی
فرزند دوم گابریل، جغرافی دان و نقشه کش معروف بود که به
علت فشار تعصبات مذهبی، از کشور هلند به پاریس
مسافرت کرد.
شهرت پدر در مسایل جغرافیایی و فرهنگ
حاکم بر محیط خانواده،
ذوق سیاحت را در او برانگیخت. وی پانزده سالگی خانه پدری را به
قصد سیاحت
ترک کرد. در بیست و دو سالگی اغلب کشورهای اروپا، از جمله فرانسه، انگلستان، هلند، آلمان، سویس، لهستان، مجارستان و ایتالیا را دیده بود و به خوبی به زبان‌های مختلف گفتگو می‌کرد. آشنایی او در آلمان با سرپرست میسیون‌های مشرق زمین و فرستاده ریشلیو، راهگشای سفرهای آتی و طولانی او به شرق بود. بین سال‌های ۱۶۳۲ و ۱۶۶۸ م، شش بار به مشرق
زمین مسافرت کرد. در این سفرها بیش از نه بار از
ایران دیدن کرد که نخستین
سفر او در دوره سلطنت شاه صفی و سفرهای دیگرش در
زمان شاه عباس دوم و شاه سلیمان صورت گرفت. وی در سال ۱۶۳۶ م در
جشن تاجگذاری فردیناند سوم پادشاه رومان‌ها در فرانکفورت آلمان شرکت کرد و در آنجا یکی از روحانیون به نام «ژوزف» به او پیشنهاد کرد که به همراه دو نفر نجیب زاده به
فلسطین برود و او نیز قبول کرد اما در قسطنطیه همسفرانش را رها کرد و همراه کاروانی از راه
تبریز و
زنجان به سوی
اصفهان عازم شد. در اصفهان مقداری پارچه ابریشمین و زری خریداری نمود و به فرانسه بازگشت و در آن‌ها را به چندین برابر قیمت اصلیش فروخت و از این رهگذر اندوخته‌ای فراهم آورد. ضمنا در فرانسه بر
اثر ارتباطی که با جواهرفروشی به نام «ژادپرگواس» پیدا کرد،
دختر او را به
عقد خود درآورد و در نتیجه
معاشرت با پدر زنش به ارزش سنگ‌ها گرانبهاء پی برد و همین
امر موجب گردید که چندین مسافرت پی در پی از سال ۱۶۲۸ تا ۱۶۶۳ م به ایران، مغولستان، هندوستان و جزایر «سوماترا» و «باتاویا» بکند و در تمام این مناطق سنگ‌های گرانبهاء به دست بیاورد.
تاورنیه در ضمن مسافرت اخیر خود، مدتی در
شیراز ماند و خاطرات خود را از این شهر در ضمن سفرنامه خود تحت عنوان: «مسافرت‌های ششگانه ژان باپتیست تاورنیه» شرح داد. لویی چهاردهم در
سال ۱۶۶۸ م مبلغ سه میلیون فرانک فرانسه از تاورنیه سنگ‌های قیمتی خریداری کرد و در سال بعد، از لحاظ اطلاعات ذیقیمتی که این جهانگرد برای جغرافیای تجارتی جمع آوری کرده بود، جایزه‌ای از طرف آن پادشاه به او داده شد.
تاورنیه در سال ۱۶۸۵ م بر طبق مقررات «نانت» زندانی شد. سپس به سویس و از آنجا به وین رفت و در این شهر به ریاست شرکتی تجارتی در
هند انتخاب گردید. اما در راه مسافرت، در سال ۱۶۸۹ م در شهر کپنهاگ فوت کرد.
رحلة الفرنسی تافرنییة إلی العراق (کتاب) .
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
