• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

پیمانه ای

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: پیمانه (مقالات مرتبط).

به آنچه که بر حسب متعارف و معمول نزد مردم با پیمانه سنجش می‌شود، پیمانه‌ای اطلاق می‌گردد و از آن به مناسبت در بابهای مختلف فقهی همچون زکات، تجارت و اقرار سخن رفته است.



زکات غلّات چهارگانه واجب و زکات حبوبات پیمانه‌ای یا وزنی مستحب است.
[۱] جواهر الکلام ج۱۵،ص۲۰۵.    



فروختن کالای پیمانه‌ای یا وزنی ـ بویژه طعام ـ به دیگری پیش از تحویل آن از فروشنده مکروه است.
[۲] جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۶۸.    


از شرایط تحقّق ربا در معاملات آن است که عوضین (کالا و بهای آن) پیمانه‌ای یا وزنی باشد. در غیر آن دو همچون کالای شمارشی، بنابر مشهور، ربا محقّق نمی‌شود
[۳] جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۵۸.    

[۴] جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۳۶.    


کالا و بهای آن در داد و ستد باید معلوم باشد؛ بدین جهت اگر پیمانه‌ای است باید با پیمانه اندازه‌گیری گردد و اگر وزنی است وزن شود؛
[۵] جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۰۵-۴۱۷    
لیکن در جواز فروختن کالای پیمانه‌ای به وزن و عکس آن، اختلاف است.
[۶] جواهرالکلام ج۲۳،ص۳۷۲-۳۷۶.    
[۷] فقه الصادق ج۱۶،ص۲۷۹.    


در اینکه میزان در پیمانه‌ای بودن چیزی، پیمانه‌ای بودن آن در عصر رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله است و یا میزان، عرف و متعارف میان مردم است که بر حسب زمانها و مکانها متفاوت می‌باشد، اختلاف است. البتّه اختلاف درصورتی است که پیمانه‌ای بودن چیزی در عصر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله معلوم باشد؛ لیکن اگر مجهول باشد باید به متعارف نزد مردم رجوع شود و درصورت اختلاف عرفِ شهرها، بنابر مشهور هر شهری حکم خودش را دارد.
[۸] جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۲۶-۴۲۹.    
البتّه در خصوص ربا بر میزان بودن عصر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در پیمانه‌ای بودن چیزی ادّعای اجماع شده است؛ بدین معنا که هرچه در آن زمان پیمانه‌ای به شمار می‌رفته ربا در آن جاری است، هرچند در دورانهای بعد پیمانه‌ای نباشد.
[۹] جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۶۲.    


اگر کالای پیمانه‌ای با ظرف آن فروخته شود درصورتی که وزن و اندازه هر یک به تفکیک معلوم باشد، معامله صحیح است ولی اگر مقدار هر یک و نیز مقدار مجموع معلوم نباشد، معامله باطل است و اگر تنها مقدار مجموع معلوم باشد، در صحّت معامله اختلاف است.
[۱۰] مستند الشیعة ج۱۴،ص۳۵۷-۳۵۸.    



اگر کسی به چیزی که پیمانه‌ای است به صورت مطلق اقرار کند،اطلاق، منصرف به پیمانه‌ای خواهد بود که در همان شهر متعارف است.
[۱۱] جواهر الکلام ج۳۵،ص۱۳.    



۱. ↑ جواهر الکلام ج۱۵،ص۲۰۵.    
۲. ↑ جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۶۸.    
۳. ↑ جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۵۸.    
۴. ↑ جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۳۶.    
۵. ↑ جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۰۵-۴۱۷    
۶. ↑ جواهرالکلام ج۲۳،ص۳۷۲-۳۷۶.    
۷. ↑ فقه الصادق ج۱۶،ص۲۷۹.    
۸. ↑ جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۲۶-۴۲۹.    
۹. ↑ جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۶۲.    
۱۰. ↑ مستند الشیعة ج۱۴،ص۳۵۷-۳۵۸.    
۱۱. ↑ جواهر الکلام ج۳۵،ص۱۳.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲،ص۳۰۳.    


رده‌های این صفحه : زکات | فقه | معاملات
جعبه ابزار