• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَضَح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَضَحَ (به فتح واو و فتح ضاد) وُضوح از واژگان نهج‌البلاغه به معنای آشکار شدن است. موارد زیادی از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.



وَضَحَبه معنای آشکار شدن است.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - حکمت ۴۲۱

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۴۲۱ می‌فرمایند: «كَفاكَ مِنْ عَقْلِكَ ما أَوْضَحَ لَكَ سَبيلَ غَيِّكَ مِنْ رُشْدِكَ.»«آن مقدار از عقلت تو را كفايت مى‌كند، كه راه‌هاى گمراهی را از راه سعادت برايت واضح سازد.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۲ - خطبه ۱۰۶

درباره دین اسلام فرموده: «ثِقَهً لِمَنْ تَوَکَّلَ وَ راحَة لِمَنْ فَوَّضَ وَ جُنَّة لِمَنْ صَبَرَ فَهُوَ أَبْلَجُ الْمَنَاهِجِ وَ أَوْضَحُ الْوَلاَئِجِ مُشْرَفُ الْمَنارِ.»«وسیله‌ آرامش واطمينان‌است براى كسى كه بر آن‌تكيه‌كند، موجب‌آسايش انسانى است كه كار خود را به آن واگذاردو سپرى است براى آنان كه اهل استقامتند و بطور خلاصه روشن ترين راه‌ها و واضح ترين مسلک‌هاست دلايل روشنى بخشش بلند و آشكار.» (شرح‌های نامه: )

۲.۳ - نامه ۵۳

به مالک اشتر می‌نویسند: «وَ أَصَرَمَهُمْ عِنْدَ اتِّضاحِ الْحُكْمِ، مِمَّنْ لا يَزْدَهيهِ إطْرَاءٌ.»«از كسانى كه ستایش فراوان آن‌ها را فریب ندهد و تمجيدهاى بسيار، آنان را متمايل به جانب مدح كننده نسازد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۴ - خطبه ۱۵۵

در وصف خفاش فرموده: «فَإِذا أَلْقَتِ الشَّمْسُ قِنَاعَهَا، وَ بَدَت أَوضاحُ نَهارِها وَ دَخَلَ مِن إِشراقِ نُورِها عَلَی الضّبابِ فی وِجارِها أَطْبَقَتِ الاَْجْفانَ عَلَى مآقيها، وَ تَبَلَّغَتْ بِما اكْتَسَبَتْهُ مِنَ الْمَعاشِ في ظُلَمِ لَيالِيها فَسُبْحَانَ مَنْ جَعَلَ اللَّيْلَ لَهَا نَهَاراً وَ مَعَاشاً، وَ جَعَلَ النَّهَارَ لَهَا سَكَناً وَ قَرَاراً.» «چون آفتاب چارقد خود را انداخت (و عالم روشن شد) خفّاش پلک‌هاى خود را بر پائين چشم خود مى‌گذارد (چشم‌ها را مى‌بندد) و اكتفا مى‌كند به آن طعامى كه در تاريكی‌هاى شب به دست آورده است. منزّه است خداوندى كه شب را براى آنها روز و موقع به دست آوردن معاش و روز را هنگام راحتى و آرامش آنها قرار داد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۵ - خطبه ۷۲

در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود: «حَتَّى أَوْرَى قَبَسَ الْقابِسِ، وَأَضاءَ الطَّريقَ لِلْخابِطِ وَهُدِيَتْ بِهِ الْقُلوبُ بَعْدَ خَوْضاتِ الْفِتَنِ، وَأَقامَ مُوضِحاتِ الاَْعْلامِ.»«آن‌چنان در اجراى فرمانت كوشش كرد كه شعله فروزان حق را آشكار و راه را براى جاهلان روشن ساخت و دل‌هايى كه در فتنه و گناه فرو رفته بودند به واسطه او هدایت گرديدند. او پرچم‌هاى حق را برافراشت.» (شرح‌های خطبه: )


موارد زیادی از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۴۲.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۸۲.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۲، ص۶۳۴.    
۴. زبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، ج۷، ص۲۱۲.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۸۲.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۴.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۰، حکمت۴۲۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۵.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۵.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۳۹۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۰۱.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۶۵.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۳۶.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۳.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۳، خطبه ۱۰۶.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۲۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۴۷۰.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۵۹.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۷۱.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۰۵.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۵، نامه ۵۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۹.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۹.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۷۲.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۰۰.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۳۵.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۶۰.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۳۳.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۶۱.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه۱۵۵.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۴.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۸.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۱۱۹.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۲.    
۴۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۸۳.    
۴۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۳۳.    
۴۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۱۸.    
۴۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۱، خطبه ۷۲.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷.    
۴۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    
۴۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۳۱.    
۴۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۱۸۶.    
۴۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۹۶.    
۴۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۱۴۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وضح»، ج۲، ص۱۱۴۲.    






جعبه ابزار