• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَسْواس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَسْوَاس (به فتح واو) از واژگان نهج‌البلاغه کلامی‌که در باطن انسان‌ ایجاد می‌شود خواه از شیطان باشد یا از خود انسان. دو مورد از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.



وَسْوَاسکلامی‌که در باطن انسان‌ ایجاد می‌شود خواه از شیطان باشد یا از خود انسان.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شدند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - خطبه ۹۱

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در خطبه ۹۱ می‌فرمایند: «هُوَ الْقادِرُ الَّذی إِذا ارْتَمَتِ الْأَوْهامُ لِتُدْرِکَ مُنْقَطَعَ قُدْرَتِهِ وَ حاوَلَ الْفِکْرُ الْمُبَرَّأُ مِنْ خَطَراتِ الْوَساوِسِ أَنْ یَقَعَ عَلَیْهِ فی عَمیقاتِ غُیوبِ مَلَکوتِهِ وَ تَوَلَّهَتِ الْقُلوبُ إِلَیْهِ لِتَجْرِیَ فی کَیْفِیَّهِ صِفاتِهِ وَ غَمَضَتْ مَدَاخِلُ الْعُقولِ فی حَیْثُ لا تَبْلُغُهُ الصِّفاتُ لِتَناوُلِ عِلْمِ ذاتِهِ رَدَعَها وَ هیِ َ تَجوبُ مهاویِ سُدَفِ الغُیوبِ مُتَخَلّصَهً إِلَیهِ سُبحانَهُ.»«او قادرى است كه اگر نيروى اوهام و عقول براى درک اندازه قدرتش به كار افتد، و افكار بلند انديشمندان مبرّاى از خطر وسوسه‌ها، براى فهم عميق غيب‌هاى ملكوتش به جولان درآيد، و قلب‌هاى مملوّ از عشق مشتاقان، براى پى بردن به كيفيّات اوصافش به سختى به كوشش پردازند، و عقل‌ها به گونه‌اى وصف ناشدنى در بدست آوردن علم ذاتيش از راه‌هاى بسيار باريک گام بردارند دست ردّ به سينه همه آن‌ها مى‌گذارد، در حالى كه در تاريكی‌هاى غيب براى خلاص خود به خداوند سبحان پناه مى‌برند.» (شرح‌های خطبه: )
در همین خطبه درباره ملائکه فرموده: «وَلا قَدَحَتْ قادِحَةُ الاِْحَنِ فيما بَيْنَهُمْ، وَلا سَلَبَتْهُمُ الْحَيْرَةُ ما لاقَ مِنْ مَعْرِفَتِهِ بِضَمائِرِهمْ، وَسَكَنَ مِنْ عَظَمَتِهِ وَهَيْبَةِ جِلالَتِهِ في أَثْناءِ صُدورِهمْ، وَلَمْ تَطْمَعْ فيهِمُ الْوَساوِسُ فَتَقْتَرِعَ بِرَيْنِها عَلى فِكْرِهمْ.»« آتش کینه بين آن‌ها افروخته نشده است، حیرت و سرگردانى (در فهم و كنه او) آنان را از آن مقدار ایمان كه در دل دارند و آن‌چه از عظمت و هيبت و جلالش در درون نهفته‌اند، جدا نساخته است؛ وسوسه‌ها در آن‌ها راه نيافته تا شک و ترديد بر آن‌ها مسلّط شود.» (شرح‌های خطبه: )


دو مورد از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۳۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۶۹.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۲۱.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۷۰.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۸۲.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۶۱.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۲۵، خطبه ۹۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۱، خطبه ۹۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۴.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۰۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۴۴.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۱۵.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۰۸.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۹۱.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۶۹.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۲۹، خطبه ۹۱.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۷.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۲.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۱۴.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۸۷.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۲۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وسواس»، ج۲، ص۱۱۳۷.    






جعبه ابزار