وَجِلَت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَجِلَت:(وَجِلَتْ قُلوبُهُمْ) «وَجِلَت» از مادۀ «
وجل» به فتح اول و دوم، همان حالت
خوف و
ترسى است كه به
انسان دست مى‌دهد (
ترسان) كه سرچشمۀ آن يكى از دو چيز است، گاهى به خاطر
درک مسؤوليت‌ها و احتمال
عدم قیام به وظايف لازم در برابر
خدا مى‌باشد و گاهى به خاطر درک
عظمت مقام و توجه به
وجود بى‌انتها و پرمهابت اوست.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
آيه مورد بحث و نيز آيه ۶۰
سوره مؤمنون دربارۀ صفات ويژه مؤمنان و سبقت‌گيرندگان و پيشگامان در خيرات است، كسانى كه از خوف پروردگارشان در عين حال بيمناک و نگرانند:
در اين آيه «وجلة» (
ترسان) از مادۀ مذكور گرفته شده و به اين شكل فقط يک‌بار در قرآن آمده است.
به موردی از کاربرد «وَجِلَت» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّما الْمُؤْمِنونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلوبُهُمْ وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيمانًا وَ عَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلونَ) «مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دل‌هاشان
ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آن‌ها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزون‌تر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان
توکّل دارند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِنَّما الْمُؤْمِنونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلوبُهُمْ ...) اين دو آيه و آيه بعدى آن‌ها خصائص و امتيازات مردانى را كه به معناى حقيقى كلمه، مؤمن هستند بيان نموده و اوصاف كريمه و
ثواب جزيلشان را برمى‌شمارد تا بدين
وسیله جمله سابق را كه فرموده بود:
(فَاتَّقوا اللَّهَ وَ أَصْلِحوا ذاتَ بَيْنِكُمْ) تاكيد نمايد.
و از ميان همه صفات ايشان، پنج
صفت را انتخاب نموده و در اين آيه
ذکر كرده است و اين پنج صفت، صفاتى هستند كه داشتن آن مستلزم داشتن تمامى صفات نيک و ملازم با دارا بودن
حقیقت ایمان است، صفاتى است كه اگر خود انسان در آن‌ها تامل و دقت كند خواهد ديد كه داشتن آن،
نفس را براى
تقوا و
اصلاح ذات بين و
اطاعت خدا و
رسول آماده مى‌سازد.
و آن صفات عبارت است از:
۱- ترسيدن و تكان خوردن
دل در هنگام ذكر خدا،
۲- زياد شدن ايمان در
اثر استماع آيات خدا،
۳-
توکل،
۴- بپا داشتن
نماز،
۵-
انفاق از آن‌چه كه خدا روزى فرموده.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «وجلت»، ج۴، ص ۶۲۹.
