• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ولید (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ولید: (فِينَا وَلِيدًا)
ولید: به معنى «كودک و نوزاد» است، چرا كه به زمان ولادت نزديک است.



به موردی از کاربرد ولید در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - ولید (آیه ۱۸ سوره شعراء)

(قَالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَ لَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ)
(فرعون گفت: «آيا ما تو را در كودكى در ميان خود پرورش نداديم و سال‌هايى از زندگيت را در ميان ما نبودى؟!)

۱.۱.۱ - ولید در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين جمله استفهام انكارى است و توبيخ و سرزنش را مى‌رساند و كلمه نربک صيغه مع الغير از مضارع تربيت است و كلمه وليد به معناى كودک است.
وقتى كه فرعون متوجه سخنان موسی و هارون مى‌شود و سخنان آن دو را مى‌شنود، موسى را مى‌شناسد و لذا خطاب را متوجه او به تنهايى مى‌كند و مى‌گويد: آيا تو نبودى كه ما، در كودكى تو را تربيت كرديم و مقصودش از اين سخن اعتراض بر موسى بود از جهت دعايى كه موسى كرد، خلاصه: منظورش اين است كه تو خيال كرده‌اى ما تو را نمى‌شناسيم؟
مگر تو همان نبودى كه ما، در آغوش خود بزرگت كرديم در حالى كه كودک بودى و سال‌ها از عمرت را در ميان ما به سر بردى؟ ما اسم و رسم تو را مى‌شناسيم و هيچ خاطره‌اى از تو و احوال تو را فراموش نكرده‌ايم، آن وقت چطور شد كه ناگهان رسول شدى، تو كجا و رسالت كجا؟ با اين‌كه اصل و فرعت را مى‌شناسيم.


۱.۲ - ولید (آیه ۱۷ سوره واقعه)

(يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ)
(نوجوانانى جاودان در شكوه و طراوت پيوسته برگرد آنان مى‌گردند.)

۱.۱.۱ - ولید در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ولدان جمع ولد- فرزند- است و طواف كردن پسرانى بهشتی بر پيرامون مقربين كنايه است از حسن خدمتگزارى آنان و كلمه مخلدون اسم مفعول از باب تفعيل از ماده خلود است، كه به معناى دوام است، يعنى پسرانى بهشتى به آنان خدمت مى‌كنند كه تا ابد به همان قيافه پسرى و جوانى باقيند و گذشت زمان اثرى در آنان نمى‌گذارد. بعضى‌ از مفسرين گفته‌اند: مخلدون از ماده خلد - به فتحه خاء و لام- است كه به معناى گوشواره است و مراد اين است كه خدمت‌كاران نامبرده گوشواره بگوشند.


۱.۲.۲ - ولید در تفسیر نمونه

اين واژه تنها يک‌بار در قرآن به كار رفته، آن هم در گفتگوى فرعون با موسى، آنجا كه فرعون به موسى «گفت: آيا ما تو را در كودكى در ميان خود پرورش نداديم‌؟»
(... أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينٰا وَلِيداً...)
جمع وليد «ولدان» به معنى (كودكان و نوجوانان) است، چنان‌كه در توصيف نعمت‌هاى بهشتى براى مقربان آمده است:
(يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدٰانٌ مُخَلَّدُونَ‌)
«نوجوانانى كه همواره (در شكوه و طراوت) گرداگرد آن‌ها مى‌گردند»
در اين‌كه اين نوجوانان (ولدان) كيانند؟ تفسيرهاى گوناگونى براى آن ذكر كرده‌اند:
بعضى گفته‌اند آن‌ها فرزندان مردم دنيا هستند كه پيش از بلوغ چشم از دنیا بسته و چون كار نيک و بدى نداشته‌اند به لطف پروردگار چنين منصبى را يافته‌اند، البته آن‌ها از اين كار خود بيشترين لذت را مى‌برند كه در خدمت مقربان درگاه خدايند.
در حديثى از علی (علیه‌السلام) اين معنى نقل شده است؛ ولى در تفسير ديگرى مى‌خوانيم: كه اين‌ها اطفال مشركينند كه به خاطر بي‌گناهى، داراى چنين مرتبه‌اى شده‌اند، چرا كه اطفال مؤمنان به پدران و مادران خود ملحق مى‌شوند.
و در تفسير سومى مى‌خوانيم كه آن‌ها خدمتگارانى هستند بهشتى كه خداوند مخصوصا آنان را براى اين هدف آفريده است.


۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸.    
۲. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۷.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۸۸۳.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۱۶۴.    
۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۳۶۷.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۳۶۳.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۶۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۲.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۹۲.    
۱۱. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۷.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۳۵.    
۱۳. آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر روح المعانی، ج۲۷، ص۱۳۶.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۰۹.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۷.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۴۱.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۲۷.    
۱۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸.    
۱۹. واقعه/سوره۵۶، آیه۱۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۱۵، ص۲۰۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۳، ص۲۱۱.    



• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ولید»، ج۴، ص۷۳۴.






جعبه ابزار