هَل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَل:
(هَلْ أَتَى عَلَى) هَل: در اين‌كه
«هل» در اين‌جا به معنى «قد» مى‌باشد يا به معنى
استفهام تقریری يا
استفهام انکاری احتمالات مختلفى داده‌اند.
به موردی از کاربرد
هَل در
قرآن، اشاره می‌شود:
(هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَانِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا) (آيا اين گونه نيست كه زمانى طولانى از روزگار بر
انسان گذشت كه چيز قابل ذكرى نبود؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: استفهام در اين آيه براى تثبيت مطلب است، در نتيجه معنا را به طور سربسته اثبات مى‌كند، و معناى آن اين است كه به طور مسلم روزگارى بوده كه نام و نشانى از انسان نبوده، و چه بسا مقصود آن مفسرى
هم كه گفته كلمه هل در اين آيه به معناى كلمه قد است همين باشد، نه اين‌كه خواسته باشد بگويد: يكى از معانى كلمه هل به تحقيق است، كه بعضى
خيال كرده‌اند.
ولى ظاهر اين است كه استفهام تقريرى است و مفهوم جمله اين است:
«ا ليس قد اتي علي الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا.»آرى، ذرات وجود انسان هركدام در گوشه‌اى پراكنده بود، در ميان خاک‌ها، در لابلاى قطرات آب درياها، در هوايى كه در جو زمين وجود دارد، مواد اصلى وجود او هركدام در گوشه يكى از اين سه محيط پهناور افتاده و او در ميان آن‌ها در حقيقت گم شده بود و هيچ قابل ذكر نبود، به اين ترتيب نطفه بى‌ارزش را انسان كرديم و تمام وسايل هدايت را در اختيارش نهاديم.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «هَل»، ج۴، ص۵۹۳.
