هوشنگ قاجار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سرلشکر هوشنگ قاجار،
فرزند احمدعلی در سال ۱۳۰۴ در
شیراز به
دنیا آمد. وتا
سال۱۳۵۷ در
ارتش و
اداره‌ی اطلاعات به درجه
ی سرلشکری رسید.
در سال ۱۳۲۲ وارد
دبیرستان نظام شد و در سال‌های ۱۳۲۴-۱۳۲۷ دوره
ی دانشکده‌ی افسری را به پایان رسانید.
او در سال ۱۳۳۸
افسر رابط مستشاری بود و به علت تسلط بر
زبان انگلیسی مورد توجه مستشاران آمریکایی هم قرار گرفت، لذا در ۱/۱۰/۱۳۳۸ برای طی دوره
ی عالی پیاده در مرکز
پیاده نظام ارتش آمریکا به این
کشور اعزام شد. سرگرد هوشنگ قاجار در ۲۳/۲/۱۳۴۰ به تقاضای
ساواک فارس به این سازمان مامور شد. او در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۲ دوره
ی دانشگاه
جنگ را به پایان برد و در ۶/۶/۱۳۴۲ معاون رکن سوم
لشکر یک گارد شد. از تاریخ ۱/۸/۱۳۴۳ ضمن
انتساب به
آجودانی کل نیروی زمینی مجدداً به ساواک مامور شد و در
اداره‌ی کل هشتم (ضد جاسوسی) به کار پرداخت. او به عنوان یک افسر مورد
اعتماد سرویس‌های اطلاعاتی غرب، نخست ریاست
اداره عملیات و بررسی
شوروی و اقمار را در
اداره کل هشتم به دست گرفت و به تدریج ارتقاع یافت. قاجار در تاریخ ۱۱/۲/۱۳۴۷ به معاونت دوم و از ۶/۸/۱۳۴۹ به معاونت اول
اداره کل هشتم ساواک رسید. وی در
تاریخ ۲/۲/۱۳۵۶ با درجه
ی سرلشکری به
اداره
ی دوم (
اطلاعات و ضد
اطلاعات)
ستاد ارتش منتقل شد و ریاست
اطلاعات ضد ارتش را تا اواسط سال ۱۳۵۷ به عهده داشت.
ارتشبد فرودست ضمن تایید تسلط سرلشکر قاجار بر کار اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی، درستکاری وی را از نظر مالی به شدت مورد تردید قرار داده است.
سازمان ضدجاسوسی ساواک که همان
اداره
ی کل هشتم نام داشت که از آغاز تاسیس ساواک توسط آمریکایی‌ها
ایجاد شد و براساس
چارت خود آن‌ها به دقت سازمان یافت.
اداره
ی کل هشتم از اهداف اصلی
غرب در ساواک بود که در طول موجودیت ساواک، رئیس MI-۶ سفارت
انگلستان و رئیس سیای
سفارت آمریکا به طور منظم با آن‌ها ارتباط داشتند
و
اطلاعات مفید را در
اختیار آن‌ها قرار می‌داد. در زمان
مدیر کلی سرتیپ هاشمی بود که در کار خود تسلطی نداشت؛ ولی معاون او، سرلشکر هوشنگ قاجار بسیار مسلط و با تجربه بود که با آمریکایی‌ها همکاری بسیار داشت.
طبق گفته‌های فردوست سرلشکر قاجار جزء بهترین افسرانی بود که من در خدمت سرلشکر مقدم قرار دادم و از هیچ کمکی به وی فروگذار نمی‌کرد.
فردوست هم‌چنین بیان می‌کند: «... سرلشکر قاجار، از زمانی که معاون مدیر کل هشتم ساواک شد حتی از خود مدیر کل هم مسلط‌تر به امور ضد جاسوسی بود، من ترتیبی دادم که معاون ضداطلاعات ارتش شود. سرلشکر قاجار در آن موقعه درجه
ی سرهنگی داشت. او از این اقدام من خوشحال شد، زیرا آن را تنها راه
ترفیع رتبه
ی خود می‌دانست. وی پس از مدتی رئیس ضد
اطلاعات ارتش شد و تا درجه
ی سرلشکری رسید. سرلشکر مقدم از کار او بسیار راضی بود. سرلشکر قاجار سال‌ها در این سمت ماند و با تجربه شد، وی در دوران تصدی ضد
اطلاعات ارتش بسیار ثروتمند شد و
زندگی مجللی به راه‌انداخت. وی بعدها با درجه
ی سرلشکری از من تقاضایی
بازنشستگی کرد و من تصور می‌کردم با ثروتی که‌اندوخته است با خانواده‌اش به امریکا رفت و سرلشکر مقدم یکی دیگر را به جای او گمارد. سرلشکر قاجار تا زمانی که متصدی ضد
اطلاعات ارتش بود، هر چند دیگر احتیاجی به من نداشت؛ ولی برای رعایت و
حق شناسی به دیدارم می‌آمد و در مقام فرمانده
ی ضد
اطلاعات ارتش به روابط خود با انگلیسی‌ها
اشاره می‌کرد، تصور می‌کنم از دوران ساواک، مدیر کل هشتم او را به انگلیسی‌ها مربوط کرده و این رابطه ادامه داشت.»
در کتاب خاطرات من و
فرح پهلوی آمده است که: «آمریکایی‌ها از آغاز شکل‌گیری سازمان ضد جاسوسی ساواک (
اداره هشتم) در داخل آن حضور مستقیم داشتند. حتی انگلیسی‌ها در سازمان (M. I. ۶) هم با این تشکیلات همکاری داشتند. علاوه بر این آمریکایی‌ها مقر (سی- آی- ا) را در داخل سفارت آمریکا در
تهران فعال کرده و مدرن‌ترین دستگاه‌های ارتباط با
ماهواره، شنود تلفنی حساس و کنترل سفارتخانه‌های رقیب را در این منطقه نصب کرده بودند. که عمق فعالیت
جاسوسی آمریکا در منطقه
خاورمیانه با اشغال سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) کشف و مشخص شد. «سی-آی- ا» فعالیت جاسوسی و ضدجاسوسی منطقه خاورمیانه و شمال
آفریقا را از تهران
هدایت و رهبری می‌کرده است؛ من (
اسکندر دلدم) سرلشکر قاجار را که از نزدیک با این سازمان همکاری داشت را از نزدیک می‌شناختم و با وی ارتباط نزدیک داشتم، وی رئیس سازمان ضداطلاعات ارتش بود بنده با وی زمانی هم در شیراز (دارنگون) به
شکار می‌رفتیم، سرلشکر قاجار مدت‌ها رئیس سازمان ضدجاسوسی ساواک و جانشین سرتیپ‌هاشمی‌شد
اداره کل ضدجاسوسی یکی از دوایر ساواک در مقر اصلی آن در
سلطنت آباد تهران بود؛ اما در استان‌های مختلف کشور به ویژه در استان‌های مرزی و مراکزی که خارجیان حضور بیشتری داشتند، هم مراکز و پایگاه‌هایی را فعال کرده بودند.»
وی در سال ۱۳۵۰ که ناصر مقدم رئیس
ادارۀ دوم ارتش شد، سرلشکر قاجار به درجه
ی سپهبدی رسید و در سال ۱۳۵۷، به جای مقدم، رئیس ساواک شد، ریاست
اداره
ی دوم ارتش را برعهده گرفت
و مدت کوتاهی بعد درگذشت و تا پیروزی
انقلاب سرلشکر
امینی افشار جایگزین او شد.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «هوشنگ قاجار»، تاریخ بازیابی ۹۵/۳/۱۱.
