هشدار به اولیای بیوه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند به اولیای بیوگان، برای مراعات
احکام الهی درباره ازدواجشان هشدار داده است.
والذین یتوفون منکم ویذرون ازوجا یتربصن بانفسهن اربعة اشهر وعشرا فاذا بلغن اجلهن فلا جناح علیکم فیما فعلن فی انفسهن بالمعروف والله بماتعملون خبیر.(و کسانی که از شما می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند، باید چهار
ماه و ده
روز، انتظار بکشند (و عدّه نگه دارند)! و هنگامی که به آخر مدتشان رسیدند، گناهی بر شما نیست که هر چه می‌خواهند، در باره خودشان به طور شایسته انجام دهند (و با
مرد دلخواه خود،
ازدواج کنند). و
خدا به آنچه عمل می‌کنید، آگاه است.)(
)(مخاطب و مرجع در «علیکم» ممکن است اولیای بیوه باشد. )
جمله" فلا جناح علیکم فیما فعلن فی انفسهن بالمعروف" با توجه به اینکه مخاطب، مردان فامیل هستند، نشان می‌دهد که گویی آزاد گذاشتن
زن را بعد از
مرگ شوهر، برای خود
گناه می‌دانستند و به عکس تضییق و سختگیری را وظیفه می‌شمردند، این
آیه به وضوح می‌گوید آنها را
آزاد بگذارید و هیچ گناهی بر شما نیست (در ضمن از این تعبیر استفاده می‌شود که
ولایت پدر و جد نیز در اینجا ساقط است) ولی به زنان نیز یادآوری می‌کند که آنها از
آزادی خود سوء استفاده نکنند و به طور شایسته (بالمعروف) برای انتخاب شوهر جدید، اقدام نمایند.
طبق روایاتی که از پیشوایان
اسلام به ما رسیده است زنان موظفند در این مدت شکل سوگواری خود را حفظ کنند، یعنی مطلقا
آرایش نکنند، ساده باشند و البته فلسفه نگاهداری این چنین عده‌ای نیز همین را ایجاب می‌کند. اسلام زنان را بحدی از
آداب و رسوم خرافی دوران جاهلی نجات داد که برخی پنداشتند حتی در همین مدت کوتاه
عده هم می‌توانند
ازدواج کنند، یکی از همین زنان که چنین می‌پنداشت، روزی خدمت
پیغمبر اکرم ص آمد و می‌خواست اجازه برای ازدواج مجدد بگیرد، از پیغمبر اکرم ص سؤال کرد آیا اجازه می‌دهید
سرمه کشیده و خود را
آرایش دهم؟ حضرت فرمود: شما زنان موجودات عجیبی هستید! تا قبل از اسلام
عده وفات را در سخت‌ترین شرایط و گاه تا آخر عمر می‌گذراندید در حالی که به خود حتی
حق شستشو هم نمی‌دادید اینک که اسلام برای حرمت
خانواده و رعایت حق
زوجیت به شما دستور داده مدت کوتاهی ساده بسر برید طاقت نمی‌آورید.
جالب توجه این که در
احکام اسلامی در مورد عده به این معنی تصریح شده که اگر هیچ گونه احتمالی در مورد
بارداری زن در میان نباشد باز باید زنانی که همسرانشان وفات یافته‌اند عده نگاهدارند. و نیز به همین دلیل آغاز عده مرگ شوهر نیست بلکه موقعی است که خبر مرگ شوهر به زن می‌رسد هر چند بعد از ماهها باشد، و این خود می‌رساند که
تشریع این حکم قبل از هر چیز به خاطر حفظ احترام و حریم زوجیت است، اگر چه مساله بارداری احتمالی زن در این قانون مسلما مورد توجه بوده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۵۴، برگرفته از مقاله «هشدار به اولیای بیوه».
