نُبُوَّةَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نُبُوَّةَ:(الْكِتَابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ) «نُبُوَّةَ» به معنى «پيامبرى» (
خبر دادن از
غیب يا آينده به
وحی و
الهام و به
اذن خداى تعالى) پس مقام
نبوّت همان دريافت وحى از سوى خداست. بنابراين «نبى» كسى است كه وحى بر او نازل مى‌شود و آن‌چه از طريق وحى دريافت مى‌دارد، چنان‌كه مردم از او بخواهند در اختيار آن‌ها مى‌گذارد.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) علاوه بر مقام «
نبوّت» داراى مقام
رسالت و
امامت نيز بود، يعنى هم دريافت وحى مى‌كرد، هم
تبلیغ فرمان‌هاى الهى، و هم در تشكيل
حکومت و اجراى احكام امّا
آیه مورد بحث به موهبت‌هايى كه
خداوند بر
بنی اسرائیل ارزانى داشته است
اشاره مى‌كند كه يكى از اين نعمت‌ها مقام نبوّت است كه خداوند انبياى بسيارى را از آن‌ها برگزيد. در روايتى آمده است «عدد انبياى بنى اسرائيل بالغ بر هزار نفر مى‌شد.
به موردی از کاربرد «نُبُوَّةَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَقَدْ آتَيْنا بَني إِسْرَائيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَزَقْناهُم مِّنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلَى الْعالَمينَ) «ما بنى‌اسرائيل را كتاب آسمانى و
حکومت و نبوّت بخشيديم و از نعمت‌هاى پاكيزه به آن‌ها روزى داديم و آنان را بر جهانيان (مردم
عصر خويش) برترى بخشيديم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ لَقَدْ آتَيْنا بَني إِسْرائيلَ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ) منظورش از كتابى كه به بنى اسرائيل داده،
تورات است كه مشتمل است بر
شریعت موسی (علیه‌السلام) و شامل
انجیل نمى‌شود، براى اين‌كه انجيل متضمن
شريعت نيست، و
شريعت انجيل هم همان
شريعت تورات است.
و همچنين
زبور داوود (علیه‌السلام) را شامل نمى‌شود، براى اين‌كه زبور تنها ادعيه و اذكار است.
البته ممكن است منظور از كلمه الكتاب
جنس كتاب باشد كه در اين صورت شامل انجيل و زبور هم مى‌شود.
و اين احتمال را هر چند بعضى از مفسرين داده‌اند، اما از اين نظر بعيد است كه در قرآن كريم هيچ‌گاه كلمه كتاب جز بر كتابى كه مشتمل بر
شريعت باشد اطلاق نشده است.
و مراد از
حکم به
قرینه اين‌كه آن را با كتاب
ذکر فرموده، عبارت است از آن وظائفى كه كتاب بر آن حكم مى‌كند، هم چنان كه مى‌بينيم در آيه شريفه
(وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النّاسِ فيما اخْتَلَفوا فيهِ) ، اين اجمال، تفصيل داده شده.
و نيز در باره تورات فرموده
(يَحْكُمُ بِها النَّبِيّونَ الَّذينَ أَسْلَموا لِلَّذينَ هادوا وَ الرَّبّانِيّونَ وَ الْأَحْبارُ بِما اسْتُحْفِظوا مِنْ كِتابِ اللَّهِ) ، پس حكم يكى از لوازم كتاب است، هم چنان كه نبوت نيز از لوازم آن است.
و مراد از نبوت معلوم است. و خداى تعالى از بنى اسرائيل جمع كثيرى را مبعوث به نبوت كرد، هم چنان كه در روايات آمده، و در قرآن كريم داستان جمعى از آن رسولان ذكر شده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نبوة»، ج۴، ص ۳۷۶.
