• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَجْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَجْد ( به فتح نون و سکون جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای یاری کردن، غالب شدن، زمین مرتفع و طریق مرتفع است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: نُجُود (به ضم نون و جیم) به معنای آشکار شدن، نَجادت (به فتح نون) و نَجْدة (به فتح نون و سکون جیم) به معنای شجاعت و رفتن در کاری که دیگران از آن عاجزند، نِجاد (به کسر نون و فتح جیم) جمع نجد به معنی بلندی‌ها و نُجَداء (به ضم نون و فتح جیم) جمع نجید به معنی شجاع است. مواردی از این واژه در نهج آمده است.



نَجْد به معنای یاری کردن، غالب شدن، زمین مرتفع و طریق مرتفع آمده است.


برای نجد کاردبردهای در نهج آمده است.

۲.۱ - نجدة

نُجُود به معنای آشکار شدن، نَجادت و نَجْدة به معنای شجاعت و رفتن در کاری که دیگران از آن عاجزند.
امام علی (علیه‌السلام) درباره خودش فرموده: «وَلَقَدْ وَاسَيْتُهُ بِنَفْسي في الْمَوَاطِنِ الَّتي تَنْكُصُ فيهَا الاَْبْطالُ وَتَتَأَخَّرُ الاَْقْدامُ، نَجْدَةً أَكْرَمَني اللهُ بِها.» «شریک کردم خودم را با آن حضرت در جاهائی که پهلوانان قدم به عقب می‌نهند و قدم‌ها از آن جاها عقب می‌مانند، این به واسطه شجاعتی بود که خدا به من عطا فرموده است.» (شرح‌های خطبه:)
امام (صلوات‌الله‌علیه) در جای دیگری فرموده: «وَنَاظِرُ قَلْبِ اللَّبِيبِ بِهِ يُبْصِرُ أَمَدَهُ، وَيَعْرِفُ غَوْرَهُ وَنَجْدَهُ» «قلب آدم عاقل نگاه کننده‌ای (بصیرتی) دارد که با آن آینده و آخر خودش را می‌بیند و پستی و بلندی (یعنی باطن و ظاهر کارش) را می‌شناسد.» (شرح‌های خطبه:) غور به معنای زمین پست و نجد به معنای زمین بلند.
«أَهْلِ النَّجْدَةِ» یعنی «اهل شجاعت.» (شرح‌های نامه:)

۲.۲ - نجاد

نِجاد: جمع نجد به معنی بلندی‌هاست، چنانکه فرموده: «اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا، وَتَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا» «خدایا بارانی عطا فرما که با آن بلندی‌های (کوه‌ها و تپه‌ها) ما بروید و پستی‌های ما (درّها) جاری شوند.» (شرح‌های خطبه:) «وهاد» جمع وهده به معنی زمین پست است.

۲.۳ - نجداء

نُجَداء (مثل عقلاء) جمع نجید به معنی شجاع چنانکه در «مجد» گذشت.


مواردی از واژه نجد در نهج آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۱۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۱۴۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۱.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۴، خطبه ۱۹۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۷، خطبه ۱۹۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۱۱، خطبه ۱۹۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۴، خطبه ۱۹۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۶.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۵۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۱۴.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۸۱.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳۰، خطبه ۱۵۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۵۷، خطبه ۱۵۰.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۵، خطبه ۱۵۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۸، خطبه ۱۵۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۲۸.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۸۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۳۲.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۶۴.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۶، نامه ۵۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۱، نامه ۵۳.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۳، نامه ۵۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۶، نامه ۵۳.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۲.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۴۶۶.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۰۳.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۵۱.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۶، خطبه ۱۱۴.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۲۶، خطبه ۱۱۳.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۲، خطبه ۱۱۵.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۴، خطبه ۱۱۵.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۳۶.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۸۱.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۶۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نجد»، ج۲، ص۱۰۱۳.    






جعبه ابزار