مُکاء (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُکاء:
(الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء) مُکاء: مصدر است (
مكا،
يمكو،
مكاء) به معناى «سوت زدن» با لب‌ها و يا با دميدن به انگشتان است.
در
قرآن مجید به صورت مصدر تنها در آيه مورد بحث به كار رفته است.
«مكاء» با تشديد و بر وزن صيغه مبالغه، نام مرغى است كه داراى آواز شديدى است.
کافران مکه و اعراب زمان
جاهلیت، برهنه طواف مى‌كردند و انگشت‌ها را داخل يكديگر مى‌گذاشتند، سوت مى‌كشيدند و دست مى‌زدند.
هنگامى كه
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در كنار
حجرالاسود به
نماز مى‌ايستاد يكى صيحه مى‌كشيد و ديگرى كف مى‌زد تا نماز پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را مشوش كنند.
عجيب اين‌كه با انجام اين كارهاى احمقانه مدعى بودند كه در اطراف خانه
خدا عبادت مى‌كنند.
به موردی از کاربرد
مُکاء در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ مَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَ تَصْدِيَةً فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ) (آن‌ها كه مدّعى بودند ما هم نماز داريم، نمازشان نزد خانه
کعبه، چيزى جز سوت كشيدن و كف زدن نبود؛ پس بچشيد
عذاب الهی را به سبب آن‌چه انكار مى‌كرديد!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مكاء - به ضم ميم- به معناى صفير (سوت) است و مكاء - با تشديد كاف- كه بر وزن صيغه مبالغه است، مرغى است در
حجاز كه داراى صفير شديدى است و مثل معروف عرب كه مى‌گويند:
بنيک حمرى و مكئكينى. نيز به اين معنا است و كلمه تصدية به معناى كف زدن است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مُکاء»، ج۴، ص۳۲۳.
