مَنِیَّة (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَنِیَّة (به فتح میم و کسر نون و یاء مشدد مفتوح) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مرگ است. اصل ماده به معنى اندازه‌گيرى است مرگ را
منّيه گويند كه اندازه‌گيرى شده است، جمع آن
مَنايا (به فتح میم) است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در مقام موعظه از این واژه استفاده کرده است. این کلمه بیست بار در
نهج البلاغه آمده است.
مَنِیَّة (مثل سريّه) به معنای مرگ است. اصل ماده به معنى اندازه‌گيرى است مرگ را
مَنِيَّه گويند كه اندازه‌گيرى شده است، جمع آن
مَنايا است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در مقام موعظه فرموده:
«فَكَأَنْ قَدْ عَلِقَتْكُمْ مَخَالِبُ الْمَنِيَّةِ، وَ انْقَطَعَتْ مِنْكُمْ عَلاَئِقُ الاُْمْنِيَّةِ» «گویى كه چنگال‌هاى مرگ بر شما چسبيده و روابط آرزوها قطع شده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
و نيز حضرت می‌فرمايد:
«الْمَنِيَّةُ وَ لاَ الدَّنِيَّةُ! وَ التّقَلُّلُ وَ لاَ التَّوَسُّلُ، وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً، وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ: يَوْمٌ لَكَ، وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ» يعنى: «مرگ را اختيار كردن نه خوارى و ذلّت را، با مال اندک ساختن نه توسّل به اين و آن، هر كس به آسانى چيزى داده نشود به دشوارى داده نمى‌شود (كار دست
خدا ست) روزگار دو روز است روزى براى تو و روزى بر عليه تو...»
(شرح‌های حکمت:
)
و نيز حضرت در جایی دیگر می‌فرمايد:
«إِنَّمَا الْمَرْءُ فِي الدُّنْيَا غَرَضٌ تَنْتَضِلُ فِيهِ الْمَنَايَا وَ نَهْبٌ تُبَادِرُهُ الْمَصَائِبُ» «
انسان در دنيا هدفى است كه تيرهاى مرگ به او مى‌رسد و در او ثابت مى‌ماند و انسان غارت شده‌اى است كه مصائب پى در پى به او فرود مى‌آيد.»
(شرح‌های حکمت:
)
این کلمه بیست بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «منّیه»، ج۲، ص۹۹۶.
