• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَلُوم (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَلُوم:(فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَّحْسُوراً)
تعبير به‌ «مَلُوم» از مادّه‌ «لَوْم» اشاره به اين است كه گاه بذل و بخشش زياد، نه تنها انسان را از فعاليت و ضروريات زندگى بازمى‌دارد بلكه زبان ملامت مردم را بر او مى‌گشايد.



(وَ لاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَ لاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا ) (هرگز دستت را برگردنت بسته مگذار، و ترک انفاق و بخشش منما و بيش از حدّ نيز دست خود را مگشاى، كه مورد سرزنش قرار گيرى و از كار فرومانى.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله (فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً) فرع جمله‌ (وَ لا تَبْسُطْها ...) است، و كلمه محسورا از ماده حسر است كه به معناى انقطاع و يا عريان شدن است و در اين آيه اين معنا را مى‌رساند كه دست خويش تا به آخر مگشاى و بيش از حد دست و دلباز نباش كه ممكن است روزى زانوى غم بغل كرده و دستت از همه جا بريده شود و ديگر نتوانى خود را در اجتماع ظاهر ساخته و با مردم معاشرت كنى.
بعضى‌ گفته‌اند كه جمله‌ (فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً) متفرع است بر هر دو جمله (وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ ...) و (وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ) نه تنها به جمله آخرى‌ (وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ) و معنايش اين است كه اگر از خرج كردن خوددارى كنى و بخل بورزى سرانجام ملامت و مذمت شده و در گوشه‌اى خواهى نشست، و اگر زياده روى كنى حسرت خورده و مغموم و پشيمان خواهى شد.
اشكال اين حرف اين است كه معلوم نيست جمله‌ (وَ لا تَبْسُطْها ...) در مقام نهى از تبذير و اسراف باشد، و حتى معلوم نيست دادن تمامى اموال در راه خدا اسراف باشد، هر چند كه با همين آيه از آن نهى شده باشد، زيرا قبلا هم گفتيم كه در مفهوم تبذير ، افساد نهفته است و اسراف در راه خدا افساد نيست، و معنى ندارد كه چنين عملى كه نه خودش فاسد مى‌شود و نه چيزى را فاسد مى‌كند حسرت و اندوه در پى داشته باشد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۲۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۵۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۶۶.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۱۰۹.    
۵. اسراء/سوره۱۷، آیه۲۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۱۱۴.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۸۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۲۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۶۳۴.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه‌، بر گرفته از مقاله «مَلُوم»، ص۵۵۲.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره اسراء | لغات قرآن




جعبه ابزار