مَجوس (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَجوس (به فتح میم و ضم جیم) از
واژگان قرآن کریم که مراد از آن
ایرانیان قديم است. اين لفظ فقط يک بار در
قرآن به کار رفته است.
مَجوس ، مراد از آن ايرانيان قديم است.
(إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصَّابِئِينَ وَ النَّصارى وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ) (به يقين كسانى كه به
پیامبر اسلام ايمان آوردند، و كسانى كه به
آیین یهود گرويدند و
صابئان (پيروان
یحیی) و
نصاری و مجوس و
مشرکان، خداوند در ميان آنان
روز قیامت داورى مى‌كند و
حق را از
باطل جدا مى‌سازد.)
(وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا) كه در مقابل چهار مذهب آمده نشان می‌دهد كه مذهب مجوس در اصل مذهب شرک نبوده و در رديف
ادیان توحیدی است و اخذ
جزیه از آن‌ها دليل بارز اين مطلب است. در وسائل كتاب جهاد باب ۴۹ در اين‌كه جزيه فقط از اهل كتاب گرفته می‌شود و آن‌ها يهود و نصارى و مجوس‌اند، ۹ روايت در اين زمينه نقل شده است. از جمله از
امام سجاد (علیه السّلام) كه فرمود:
«إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ: سُنُّوا بِهِمْ سُنَّةَ أَهْلِ الْكِتَابِ يَعْنِي الْمَجُوسَ.» «با مجوس به طريق اهل كتاب رفتار كنيد.»
در
المیزان ذيل آيه شريفه آمده:
معروف آن است كه مجوس پيروان
زرتشت اند و كتاب مقدّس آن‌ها
اوستا است ولى تاريخ حيات و زمان ظهور وى خيلى مبهم است، در غلبه
اسکندر به ايران كتاب اوستا از بين رفت سپس در زمان
ساسانیان آن را از نو نوشتند. لذا به حقيقت مذهبشان رسيدن مشكل شد. مسلّم اين است كه به تدبير عالم دو مبدء قائلند: مبدأ
خیر و مبدأ
شرّ (
یزدان و
اهریمن يا
نور و
ظلمت) ... عناصر بسيط مخصوصاً آتش را تقديس می‌كنند. در ايران،
چین و
هند آتشکده هایى داشتند و همه را به
اهورا مزدا می‌رسانند كه موجد كل است.
در كتاب
عدل الهی می‌نويسد:
دو گانه پرستى در ايران قديم و اعتقاد ايرانيان به اهورامزدا و اهريمن كه بعدها با تعبير يزدان و اهريمن بيان شده است ... به روشنى معلوم نيست كه آيا آیين زرتشت در اصل آیين توحيدى بوده است يا آیين دوگانگى؟
اوستاى موجود، اين ابهام را رفع نمی‌كند، زيرا قسمت‌هاى مختلف اين كتاب تفاوت فاحشى با يكديگر دارد، بخش «ونديداد» آن صراحت در
ثنویّت دارد ولى از بخش
گاتاها چندان دوگانگى فهميده نمی‌شود بلكه بر حسب ادعاى برخى از محققين از اين بخش
یگانه پرستی استنباط می‌گردد ...
ولى ما بر حسب اعتقاد اسلامى‌ای كه درباره مجوس داريم می‌توانيم چنين استنباط كنيم كه دين زرتشت در اصل يک شريعت توحيدى بوده است زيرا بر حسب عقيده اكثر علماء اسلام، زرتشتيان از
اهل کتاب محسوب می‌گردند.
مَجوس فقط يک بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنایی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مجوس»، ج۶، ص۲۳۹-۲۴۰.
