مفهوم موافق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سرایت
حکم منطوق به
موضوع غیر مذکور را مفهوم موافق گویند .
مفهوم موافق در مقابل
مفهوم مخالف قرار دارد و آن مدلول التزامى
منطوق کلام است که باعث سرایت
حکم منطوق ، به موضوع دیگرى که در
کلام آورده نشده است ، مى گردد .
به چنین مفهومى از آن جهت مفهوم موافق گفته مى شود که
حکم مستفاد از
مفهوم به لحاظ نفى و اثبات هم سنخ با
حکم منطوق است . براى مثال ، از آیه " لاتقل لهما اف " بر مى آید که اگر "اف " گفتن به
پدر و
مادر حرام است ، به طریق اولى ضرب و جرح آن ها نیز حرام است.
از مفهوم موافق به " لحن الخطاب " و فحوى الخطاب " نیز تعبیر شده است .
براى مفهوم موافق دو قسم ذکر شده است
أ- مفهوم مستفاد به واسطه اولویت (
مفهوم اولویت )
ب- مفهوم مستفاد به واسطه علم به اتحاد علت
حکم در دو موضوع (
مفهوم مساوات )
نکته: برخى از اصولى ها بر این باوراند که: مفهوم موافق مدلول التزامى دلیل مطابقى نیست بلکه مدلول التزامى مدلول دلیل مطابقى است ؛ زیرا ملازمه در حقیقت میان ثبوت
حکم بر موضوع مذکور وثبوت آن بر موضوع غیر مذکور در کلام است و این ربطى به دلالت دلیل ندارد ، به خلاف مفهوم مخالف.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۹، برگرفته از مقاله «مفهوم موافق».
