مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویة، مع کتاب الثقلان الکتاب و العترة»، گردآوری شده توسط
محمدامین زین الدین، مشتمل بر دو کتاب می‌باشد که کتاب اول، «مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویة» نوشته خود محمدامین زین الدین، بحثی مفصل در باره سند، منابع و معنای
حدیث ثقلین، همراه با رد شبهات مخالفین می‌باشد (پارسا، ۱۳۸۸) که به
زبان عربی و در سال ۱۳۷۰ ق نوشته شده است.
انگیزه مؤلف، پاسخ گویی به شبهات
احمد امین و اثبات
تواتر احادیث مهدویت است (پارسا، ۱۳۸۸).
کتاب دوم، تحت عنوان «الثقلان الکتاب و العترة»، اثر
عربی شیخ
محمدحسین المظفر، به بررسی و تحلیل محتوای
حدیث ثقلین و تعیین مصادیق آن و نیز اثبات
امامت،
علم امام،
عصمت امام و ثمرات وجود
امام از منظر
شیعه امامیه، اختصاص یافته است (پارسا، ۱۳۸۸).
کتاب «مع الدکتور...» با مقدمه نویسنده در اشاره به انگیزه نگارش، آغاز و مطالب آن در چهار فصل و یک خاتمه ارائه شده است.
کتاب دوم، با مقدمه ناشر در بیان متن حدیث ثقلین آغاز شده است. به اعتقاد نویسنده با اینکه تمام
فرقه‌های اسلامی، حدیث ثقلین را به تواتر نقل کرده‌اند، ولی مخالفین
شیعه و حقانیت
اهل بیت علیه‌السّلام، معانی ظاهری آن را تحریف و در مصادیق آن
مجادله کرده‌اند؛ بدین جهت وی فقرات
حدیث را در شش بخش جداگانه آورده و پس از توضیح آن‌ها، دیدگاه‌های مخالفین را نقد کرده است (پارسا، ۱۳۸۸).
وی در پایان از فقره آخر حدیث (آگاه باشید
کتاب الله و اهل بیت علیه‌السّلام از همدیگر جدا نمی‌شوند...) مسئله استمرار
خلافت و
وصایت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را نتیجه گرفته و به مسئله
مهدویت پرداخته است (پارسا، ۱۳۸۸).
کتاب اول، فصل اول، مصلح منتظر در سایر
ادیان را بررسی کرده است. نویسنده، معتقد است که اعتقاد به مصلح منتظر، تفکری قدیمی است که اختصاص به
دین اسلام نداشته، بلکه در تمام
ادیان آسمانی سابق، این تفکر وجود داشته و تمامی آن‌ها، ضمن بشارت به آمدن
منجی، به بیان صفات و ویژگی‌های وی پرداخته‌اند؛ هر چند مصلح منتظر را به نام «
مهدی» و دعوت اصلاحی وی را «
مهدویت» نخوانده‌اند.
در فصل دوم، جایگاه مهدی منتظر در دیوان
خلفا مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده برای اثبات ضرورت امام، چنین استدلال نموده است که: امام، سلطان بوده و وجود سلطان، ضرورتی از ضروریات حیات است؛ بنابراین، بقاء اجتماع، متوقف بر وجود امام بوده و اگر موجود نباشد، چاره‌ای جز نصب وی نیست و
شک در این امر، از محالات می‌باشد.
وی در این فصل، به چند سؤال در همین زمینه پاسخ داده است که برخی از آن‌ها عبارتند از اینکه: به چه علت مکتب
تشیع، به
اعتقاد به
امامت مختص گردیده است؟ چرا امامت، از میان سایر
فرق اسلامی، فقط برای این طایفه علم گردیده است؟ آیا برای
انسان عاقل، هر چند از
مسلمانان نباشد، انکار وجوب نصب امام، ممکن می‌باشد؟ چگونه عقلا نصب ملوک و رؤسا را می‌پذیرند؟ و...
در فصل سوم، به نقدهای دکتر احمد امین در مورد مهدویت، پاسخ داده شده است. نویسنده، معتقد است که تمام این انتقادات بی پایه و اساس، مجموعه‌ای از تناقضات می‌باشند که اگر آن‌ها را یک جا گردآوری کنیم، به عقیده‌ای مضحک دست خواهیم یافت.
از جمله انتقاداتی که نویسنده به زیبایی به آن‌ها پاسخ داده است، عبارتند از:
۱. چگونه
امام معصوم می‌باشد؟
۲. چگونه کسی می‌تواند این قدر
عمر داشته باشد؟
۳. فایده
امام غایب چیست؟
و...
در ادامه پاسخ به این شبهات، نویسنده بررسی تاریخی مهدویت را ضروری دانسته و لذا در فصل چهارم، به بحث از تاریخ مهدویت پرداخته است.
در خاتمه، به این نکته اشاره گردیده است که
عدالت خلقی و اجتماعی، نتیجه طبیعی دین اسلام بوده و اگر
مسلمانان به تمامی قواعد این
دین عمل نموده و اعمال خود را بر طبق تعالیم آن قرار دهند، به مطلوب واقعی دست خواهند یافت.
در پایان، در چهار بخش زیر، مطالبی به عنوان اکمال مباحث، بیان شده است:
۱. بیان اطلاعات مختصر و فهرست واری پیرامون
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در باره: نام، نام
پدر و
مادر، نام
جد،
کنیه،
القاب، تاریخ
ولادت، صفات ظاهری و معنوی،
غیبت صغری و
نایبان در این دوران،
غیبت کبری، نقش انگشتری و پرچم، یاوران، محل ظهور و
بیعت، سپاهیان، دولت و مدت حکومت.
۲.
صحابه‌ای که
احادیث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پیرامون حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را ذکر کرده‌اند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
ابو امامه باهلی در «
البیان فی اخبار صاحب الزمان»،
ابو ایوب انصاری در «
ینابیع المودة»،
ابو الجحاف در «
الغیبة شیخ طوسی»،
ابوذر غفاری در «
کفایة الاثر»،
ابو هریره در «
صحیح بخاری»،
ام سلمه در «
مسند ابی داود»،
انس بن مالک در «
سنن المصطفی» و...
۳. تابعینی که
احادیث نبوی در مورد حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را روایت نموده‌اند، از جمله:
ابراهیم بن علقمه در «
ملاحم الفتن»، ابراهیم بن محمد بن حنفیه در «سنن المصطفی
ابن ماجه»،
ابو عمرو مقری در «
منتخب الاثر»،
ابو نضره در «
مسند ابی داود»،
ابو هارون عبدی در «الغیبة شیخ طوسی» و...
۴. تاریخ
ولادت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف.
کتاب دوم، با مقدمه‌ای از ناشر در توضیحی مختصر پیرامون
حدیث ثقلین آغاز شده است. نویسنده، معتقد است که حدیث ثقلین، با بیانی بلیغ و رسا، به امری که حیات سیاسی و دینی امت اسلامی در آن است، اشاره دارد، زیرا به اعتقاد وی، در امامت چیزی به
ودیعه گذاشته شده که حیات همه جانبه امت را تضمین می‌نماید؛ زیرا امام، قائم به وظایف
نبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بوده و مرجع مقاصدی است که بشر به خاطر آن‌ها، به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم محتاج می‌باشد.
نویسنده در ابتدا، به
نص حدیث ثقلین اشاره کرده و پس از بررسی سند و معنای آن، به بحث و بررسی فرازهای این
حدیث تحت شش عنوان زیر پرداخته است:
۱. «انی تارک فیکم:» نویسنده معتقد است که خطاب موجود در این فراز، متوجه تمامی امت، در تمام نقاط و اعصار تاریخ می‌باشد.
۲. «الثقلین:» توضیح این مطلب است که مراد از ثقلین به ودیعه گذاشته شده از جانب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم،
کتاب خدا و
اهل بیت علیه‌السّلام می‌باشند.
۳. «کتاب الله:» نویسنده معتقد است که اگر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم خود به خلیفه بودن کتاب الله پس از خویش تصریح نمی‌نمود، باز هم روشن و مبرهن بود که قرآن،
خلیفه پس از وی می‌باشد؛ زیرا قرآن بیان کننده
حکم و
احکام،
نصایح و
اخلاق،
تعلیم و
ارشاد، اخبار گذشتگان و عبرت‌های پیشینیان و سایر مواردی است که حیات بشری وابسته به آن‌ها بوده و ابلاغ آن‌ها بر عهده
رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌باشد.
۴. «و عترتی اهل بیتی:» به اعتقاد نویسنده، برای تکمیل
رسالت، وجود خلیفه دوم لازم است، زیرا امور و وظایفی از قبیل
قضاوت، فصل خصومات، عقد معاهدات سیاسی، رهبری جامعه، ارشاد مردم و... وجود دارند که به وسیله پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم
انجام می‌گیرند و پس از شخص ایشان، باید انسان لایقی، قائم مقام ایشان بوده و عهده دار این امور باشد.
۵. «ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی ابدا:» نویسنده، منظور نهایی از این
روایت را، وجوب تمسک به این دو امر گران بها دانسته و به این نکته اشاره نموده است که حقیقت تمسک، اعتصام می‌باشد؛ البته با تذکر این مطلب که مراد، قبض بالید نیست، بلکه تمسک به هر چیز، بر حسب همان چیز است و از آنجا که کتاب خدا، مصدر شریعت، قاعده نظم و احکام، سرچشمه فضایل و اخلاق، کلید
عبرت و
موعظه و
عترت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نیز کتاب ناطق، کاشف اسرار کتاب صامت، دلیل بر عظمت
خداوند، مرشد به وجوب
عبودیت و احیا کننده حیات دینی و سیاسی می‌باشند، تمسک به
ثقلین، اخذ به آن چیزی است که کتاب خدا و عترت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به آن ارشاد و
امر می‌نمایند.
در این رابطه، نویسنده به بحث و بررسی ثقل ثالث نیز پرداخته است. گروهی پنداشته‌اند که ثقل دیگری وجود دارد که تمسک و اتباع از آن، بر تمامی
مسلمین واجب می‌باشد و آن پیروی از
صحابه است. دلیل تمسک این گروه به این امر، حدیثی تحت عنوان «
اصحابی کالنجوم بایهم اقتدیتم اهتدیتم» می‌باشد که نویسنده ضمن بررسی مفصل این حدیث، این مطلب را رد نموده است.
۶. «الا و انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض:» این فراز، نشانگر دائمی و جاودانه بودن
دین اسلام است.
اهل بیتی که تا
روز قیامت باقی می‌باشند چه کسانی هستند،
مهدی غائب عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از اهل بیت علیه‌السّلام می‌باشد، مسئله
رجعت،
معصوم بودن اهل بیت علیه‌السّلام ، لدنی بودن
علم اهل بیت علیه‌السّلام و بی نیاز بودن ایشان از علم دیگران و... از دیگر عناوین مطرح شده در کتاب می‌باشند.
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها در هر دو کتاب، بیشتر به ذکر منابع اختصاص یافته است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
