مسجد بیگ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیگ،
مسجد ، بنایی از
قرن دهم در
استانبول می‌باشد.
به گفته
حسین افندی ایوانسرایی، بانی این
مسجد محمدبیگ سلحشور بوده است که
آرامگاه او نیز در کنار همین مسجد قرار دارد.
این منبع می‌افزاید که به آن، مسجد صُراحی نیز می‌گفته‌اند، اما اسماعیل
بیگ
زاده عثمان و خلیل اَدْهم این مسجد را مسجد محمدبیگ صلاحی نامیده‌اند.
از تاریخ ساخت و بانی این مسجد اطلاعی در دست نیست، لکن از سبک و ویژگی‌های
معماری آن چنین برمی آید که متعلق به
سده دهم باشد.
این بنای کوچک دارای چنان نظم ساختاری ممتاز و ظریفی است که آن را به
سِنان (مشهورترین معمار ترک) نسبت می‌دهند، ولی نام این مسجد در فهرست آثار سنان نیامده است.
مسجد
بیگ در ۱۳۰۷ش /۱۹۲۸ چون بنایی ویرانه رها شد، و ارزش هنری آن نتوانست آن را در رده مساجدی که باید ابقا شوند، قرار دهد.
این مسجد که
سال‌ها به صورت خرابه‌ای بدون سقف باقی‌مانده بود، در دهه ۱۳۵۰ش /۱۹۷۰ مرمت و احیا شد.
اکرم کوچو، که مسجد
بیگ را در تابستان ۱۳۴۰ش /۱۹۶۱ دیده بود، ضمن اشاره به زیبایی آن لزوم بازسازی آن را سفارش کرد.
صحن مسجد
بیگ از خیابانی که از مقابل آن می‌گذرد مرتفع‌تر است.
دیوارهای این مسجدِ چهارگوش، از
سنگ‌های چهارگوش و
آجر ساخته شده است.
ورودی مسجد از داخل صحنی می‌گذرد که دری رو به خیابان دارد و برای رسیدن به آن باید از چند پله بالا رفت.
در کنار مسجد،
شبستانی مستطیل شکل ساخته‌اند که در برابر ورودی آن
مقبره‌ای چهارگوش هست.
راه ورودی به محوطه اصلی مسجد نیز از همین شبستان می‌گذرد.
در کنار این پله‌ها، و مجزّا از دیوار،
مناره کوچکی قرار گرفته است. مناره، که برخلاف معمول در مقابل دیوار
قبله واقع شده است، نمایی ظریف و زیبا دارد.
این مناره، همانند خود مسجد، از سنگ‌های چهارگوش و آجر ساخته شده است.
مسجد
بیگ دارای یک خطیره (گورستان) بوده و
درختانی در اطراف خود داشته است.
این مسجد با شبستان و مقبره و طرز قرار گرفتن مناره‌اش ، در هنر ( معماری ) ترک کم‌نظیر است .
(۱)
حسین ایوانسرایی، حدیقة الجوامع، استانبول ۱۲۸۱.
(۲) اسماعیل
بیگ زاده عثمان
بیگ، مجموعه جوامع، استانبول ۱۳۰۴.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «مسجد بیگ»، شماره۲۵۰۳.
