مدخل إلی التفسیر و علوم القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مدخل الی التفسیر
و علوم القرآن» کتابی است به
زبان عربی، نوشته دکتر
عبد الجواد خلف که به موضوع
تفسیر و علوم قرآنی میپردازد.
نویسنده در این کتاب از
وحی الهی که در
قرآن کریم متجلی است به عنوان ریشههای تمدن اسلامی یاد میکند، تمدنی که با تکیه
و اعتماد بر
منبع عظیم
قرآن، نظم
و نسق خاصی یافته
و روشی از زندگانی به سایر امتها در همه زمانها
و مکانها ارائه کرده است. مراد نویسنده از وحی الهی در مفهوم تمدن اسلامی اعم از
قرآن، که از آن به
وحی جلی،
و سنت، که از آن به
وحی خفی تعبیر میکند میباشد. نگارنده معتقد است که تمدن هرقومی از دیانت ایشان مایه میگیرد
و حتی تمدن امتهایی که فاقد
دین هستند از دین ایشان سرچشمه میگیرد
و دین آنها همانا عبارتست از اینکه: «هیچ دینی ندارند».
و این ازآن روست که «دین» امری غریزی در وجود
انسان است که
بشر نمیتواند نسبت بدان بی اعتنا باشد. نویسنده از آنجا که سنت
نبی مکرم اسلام صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم را بیان
و تفسیر
قرآن کریم میداند، به اهمیت
علم تفسیر در بیان مراد
خداوند متعال چه در
عقاید و چه در
احکام و چه در اخلاقیات اشاره کرده
و علومی را که در خدمت تفسیر
قرآن درمی آیند برمی شمرد.
ازاین رو نگارنده مطالب کتاب را در دو بخش اساسی خلاصه میکند: در بخش اول به موضوعاتی میپردازد که در بحث
و بررسی ریشههای
تمدن اسلامی مهم به شمار میرود.
و در بخش دوم برخی از موضوعات مرتبط با
علم تفسیر
قرآن و نیز
علوم قرآنی را یادآور میشود.
کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه از نویسنده
و دو بخش اساسی ذیل
و یک خاتمه
و فهرست
منابع و مآخذ و نیز فهرست موضوعات میباشد:
«جذور الحضارة الاسلامیة» این بخش مشتمل بر چهار مبحث زیر میباشد:
المبحث الاول: تمهید. المبحث الثانی: الوحی الالهی.
المبحث الثالث: السنة النبویة المشرفة (الوحی الخفی). المبحث الرابع:
القرآن الکریم (الوحی الجلی).
«
علوم القرآن الکریم» که دارای یک مقدمه
و هفت باب ذیل میباشد.
در مقدمه به فائده
علوم قرآن و تطور
و تحول آن
علوم اشاره میشود. الباب الاول: «
علم التفسیر» که به جایگاه
علم تفسیر
و خاستگاه
و مراحل آن،
معرفی چهار تن از
صحابی پیامبر صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم که بیش از دیگران به تفسیر
قرآن کریم اقدام نمودهاند، تفسیر در عصر
تابعین،
تفسیر ماثور و مراحل
و روشهای آن، تفسیر در آغاز عهد تدوین، تفسیر به رای
و اقسام آن
و تفسیر فقهی پرداخته شده است. الباب الثانی: «
علم نزول
القرآن الکریم» الباب الثالث: «
علم اسباب النزول»
الباب الرابع: «
علم معرفة اول ما نزل
و آخر ما نزل» الباب الخامس: «
علم معرفة المکی
و المدنی» الباب السادس: «
علم الناسخ
و المنسوخ» الباب السابع: «
علم القرائات»
کتاب حاضر به قلم دکتر عبد الجواد خلف
و به زبان عربی نگاشته شده است.
نسخه حاضر در برنامه در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۴۸ صفحه از سوی «دار البیان للطباعة
و النشر» در سال ۲۰۰۳ م منتشر شده است. نوبت چاپ
و محل چاپ کتاب
نامعلوم است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.