• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن یحیی ذهلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


محمد بن یحیی بن عبدالله ذهلی (۱۷۲-۲۵۸ق)، از محدثان اهل‌سنت قرن سوم هجری قمری در نیشابور بود.


ابوعبدالله محمد بن یحیی بن عبدالله ذهلی زهری نیشابوری، از موالیان بنی ذهل و اهل نیشابور است که در سال ۱۷۲ق به دنیا آمد.
[۱] النیسابوری خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۸۵.    
او برای کسب و نشر دانش به جاهای زیادی از جمله مکه، کوفه، واسط، یمن، مصر، ری و بغداد مسافرت کرد.
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۴.    
وی هجده مرتبه به بصره و دو بار به یمن سفر نمود.
[۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۴۷.    
ذهلی از افرادی چون عبدالرحمان بن مهدی، عبیدالله بن موسی، روح بن عباده و محمد بن عمر واقدی حدیث شنید و محدثانی چون سعید بن ابی مریم، محمد بن مثنی، ابوداود سجستانی
[۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۸۵.    
و بخاری از وی روایت نقل کرده‌اند.
[۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۴۷.    
او احادیث زهری را به صورت شایسته‌ای جمع‌آوری کرد و به همین جهت او را زُهری نیز ملقب کرده‌اند.

وی از جهت عظمت و مقام در نیشابور، همانند احمد بن حنبل در بغداد و مالک بن انس در مدینه محسوب می‌شد.
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۴.    
احمد بن حنبل به یکی از راویان حدیث که قصد رفتن به بصره را داشت، گفت: در آنجا ملازم محمد بن یحیی باش و حدیث را از او بیاموز، چون آگاه‌تر از او به حدیث زُهری کسی یافت نمی‌شود. از اینجا روشن می‌شود که ذهلی زمانی مقیم بصره بوده است.

مزی او را فردی ثقه، حافظ، عارف و باتقوا به حساب آورده که در سال ۲۵۸ق درگذشت.
[۷] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۶، ص۶۲۸.    


از آثار او علل حدیث الزهری و التوکل می‌باشد.
[۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۰۵.    
[۹] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۳۶۳.    
[۱۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۳.    
[۱۱] ابن ابی یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۳۲۷.    
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۷۱.    
[۱۳] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۹.    
[۱۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۷۱.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۸۷.    


۱. ↑ النیسابوری خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۸۵.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۴.    
۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۴۷.    
۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۸۵.    
۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۲، ص۱۴۷.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۴.    
۷. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۶، ص۶۲۸.    
۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۰۵.    
۹. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۳۶۳.    
۱۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۳.    
۱۱. ↑ ابن ابی یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۳۲۷.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۷۱.    
۱۳. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۳، ص۲۹.    
۱۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۷۱.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۸۷.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۹۵-۶۹۶، برگرفته از مقاله «محمد ذهلی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 258 (قمری) | راویان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | زادگان سال ۱۷۲ (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مؤلفان قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار