• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لُبّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لُبّ (به ضم لام و تشدید باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای عقل است. از مشتقات این واژه که در نهج البلاغه آمده، لَبيب (به فتح لام) به معنای عاقل است.



لُبّ: يكى از معانى لبّ مغز است مانند مغز بادام و گردو و منظور از آن در «نهج البلاغه» عقل است. طبرسی فرموده: الباب به معنى عقول و مفرد آن «لبّ» است. راغب گويد: لبّ يعنى عقل خالص و ناآلوده.
على هذا هر لبّ، عقل است ولى هر عقل، لبّ نيست.


امام (صلوات‌الله‌علیه) آنگاه كه شنيد معاویه به زیاد بن ابیه نامه مى‌نويسد تا او را بفريبد به وى نوشت: «وَقَدْ عَرَفْتُ أَنَّ مُعَاويَةَ كَتَبَ إِلَيْكَ يَسْتَزِلُّ لُبَّكَ، وَيَسْتَفِلُّ غَرْبَكَ، فاحْذَرْهُ، فَإِنَّمَا هُوَ الشَّيْطَانُ ....» (من اطّلاع يافتم كه معاويه نامه‌اى برايت نوشته، تا عقلت را بدزدد و عزم و تصميمت را درهم بشكند، از او برحذر باش كه شیطان است....) (شرح‌های نامه: ) يعنى «مى‌خواهد عقل تو را لغزش دهد.» «يستفلّ» با «فاء» از فلل به معنى طلب فلول و سستى است يعنى‌ «مى‌خواهد حدّت و شدّت عزم تو را سست كند.»

۲.۱ - لبیب

لَبيب به معنای عاقل است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) به قثم بن عبّاس فرماندار مکّه مى‌نويسد: «فَأَقِمْ عَلَى مَا فِي يَدَيْكَ قِيَامَ الْحَازِمِ الصَّلِيبِ، وَالنَّاصِحِ اللَّبِيبِ، التَّابِعِ لِسُلْطَانِهِ، الْمُطِيعِ لاِِمَامِهِ.» «در حكومت خودت استوار باش مانند هوشيار سرسخت و خيرخواه و خردمند، پيرو حكومت و فرمانبر امام امّت.» (شرح‌های نامه: )


مواردى از لبّ در «نهج البلاغه» است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۲۷.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۶۴.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۸۱.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۷۳۳.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۷۴، نامه۴۴.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۷۶، نامه۴۴.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۵، نامه۴۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۴۹، نامه۴۴.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۵۸.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۵۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۱۶۱.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۸۵.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۸.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۸، نامه۳۳.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۶۵، نامه۳۳.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۷، نامه۳۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۵، نامه۳۳.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۱۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۱۵.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۱.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۴۹.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۳۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لبب»، ج۲، ص۹۲۷.    






جعبه ابزار