قیامة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قیامة:
(لا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ) جالب اين‌كه در آيه مورد بحث به روز
قيامت سوگند ياد شده كه
قيامت و رستاخيزى هست، اين به‌خاطر آن است كه مسئله رستاخيز آن‌چنان مسلّم شمرده شده كه حتّى در برابر منكران مى‌توان به آن سوگند ياد كرد. مى‌دانيم قسمت مهمى از معارف
قرآن و مسائل اعتقادى آن، بر محور مسائل مربوط به
قيامت و رستاخيز دور مى‌زند، چرا‌كه مهم‌ترين تأثير را در تربيت انسان و روند تكامل او دارد. نام‌هايى كه در
قرآن براى اين روز بزرگ انتخاب شده نيز بسيار است و هركدام بيانگر بعدى از ابعاد آن روز مى‌باشد و به تنهايى مى‌تواند مسائل بسيارى را در اين رابطه بازگو كند. به گفته
فیض کاشانی در
محجة البیضاء در زير هر یک از اين نام‌ها سرّى نهفته شده و در هر توصيفى معناى مهمّى بيان گشته، بايد كوشيد تا اين معانى را درک كرد و اين اسرار را يافت. او بيش از يک‌صد نام براى
قيامت ذكر كرده كه همه يا اكثر آن‌ها را مى‌توان از
قرآن مجيد استفاده كرد. مانند: يوم الحسرة، يوم الندامة، يوم المحاسبة، يوم المسألة، يوم الواقعة، يوم القارعة، يوم الراجفة، يوم الرادفة، يوم الطلاق، يوم الفراق، يوم الحساب، يوم التناد، يوم العذاب، يوم الفرار، يوم الحق، يوم الحكم، يوم الفصل، يوم الجمع، يوم
الدين، يوم تبلى السرائر، يوم لا يغنى مولى عن مولى شيئا، يوم يفر المرء من اخيه، يوم لا ينفع مال و لا بنون و يوم التغابن و...
ولى معروف‌ترين نام آن «يوم
القيامة» است كه هفتاد بار در
قرآن مجيد ذكر شده و حكايت از
قيام عمومى بندگان و رستاخيز عظيم انسان‌ها مى‌كند و توجه به آن نيز انسان را به
قيام در اين دنيا براى انجام وظيفه دعوت مى‌نمايد. به عقيده ما براى بيدار شدن از خواب غفلت و غرور و مهار كردن نفس سركش و تعليم و تربيت انسان، كافى است كه در اين نام‌ها بينديشيم و وضع خود را در آن روز عظيم، روزى كه همگى در پيشگاه خداوند بزرگ حاضر مى‌شويم و پرده‌ها كنار مى‌رود و اسرار درون ظاهر مى‌شود، بهشت تزيين مى‌گردد و جهنّم برافروخته مى‌شود و همگان در پاى ميزان عدل الهى حاضر مى‌شويم در نظر بگيريم، اميد آن‌كه
خداوند، ما را در آن روز در پناه خود جاى دهد.
به موردی از کاربرد
قیامة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ) (سوگند به روز
قيامت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
چه اين‌كه مجموع لا اقسم را كلمه سوگند بدانيم و چه اين‌كه حرف لا را زايد بدانيم و چه اين‌كه آن را نافيه بگيريم (كه البته اقوال هم مختلف است) سوگند در اين آيه سوگند به
قيامت است.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قیامة»، ج۳، ص۸۰۳-۸۰۴.
