• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قِبَل‌ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: قبل (ابهام‌زدایی).


قِبَل‌ (به کسر قاف و فتح باء) از واژگان قرآن کریم به معنای روبرو، طاقت، نزد و طرف است.



قِبَل‌: (بر وزن عِنَب) طاقت، نزد، طرف، چنانكه در اقرب و غيره آمده است.
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «قبل».



(فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لا قِبَلَ‌ لَهُمْ بِها) «بر آنها لشكريانى آوريم كه طاقت مقابله با آنها را ندارند».
و مثل‌ (فَما لِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ‌ مُهْطِعِينَ‌) «چرا کافران نزد تو به تو خيره هستند». ممكن است آن به معنى طرف باشد يعنى: «چه شده كافران به‌سوى تو خيره‌اند».
در آيه‌ (لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ‌ قِبَلَ‌ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ‌) بى شكّ مراد طرف است، يعنى: «نيكى آن نيست كه روهاى خود را به‌سوى مشرق يا مغرب كنيد».
(فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بابٌ باطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَ ظاهِرُهُ مِنْ‌ قِبَلِهِ‌ الْعَذابُ‌) «قِبَلِهِ» ظاهرا به معنى طرف است. اين «سور» به نظرم واقعيت ایمان است كه از طرفى به مؤمنان رحمت و از طرفى به منافقان عذاب است، مثل قرآن كه براى مؤمنان شفا و رحمت و براى كافران خسارت و زیان است. پس قرآن دو جهت دارد، همچنين ايمان، وجود باب در حائل ظاهرا واقعيت ارتباط مؤمن و منافق است كه در دنیا وجود داشته و در آخرت به‌صورت درب آمده است، يعنى: «ميان مؤمنان و منافقان حائلى زده می‌شود كه داراى درى است در باطنش رحمت و ظاهرش از جانب آن آتش است و آتش از آن سرزده».
در همه آیات گذشته معنى «روبرو» صحيح و صادق است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۲۲۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۵۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۴۴۶.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «قبل».
۵. فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ص۴۸۹.    
۶. نمل/سوره۲۷، آیه۳۷.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۶۲.    
۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۵۱۵.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۴۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۰۹.    
۱۱. معارج/سوره۷۰، آیه۳۶.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۰.    
۱۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۲۹.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۳۸.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۲۲.    
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۱۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۲۸.    
۱۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۴۹.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۷۶.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۷۸.    
۲۱. حدید/سوره۵۷، آیه۱۳.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۵۷.    
۲۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۷۶.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۵۵.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۲۲۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قبل"، ج۵، ص۲۲۴.    






جعبه ابزار