قَلَص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَلَص (به فتح قاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای منقبض شدن و بسته شدن است.
دو مورد از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
قَلَص به معنای منقبض شدن، بسته شدن آمده است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) درباره
دنیا فرموده است:
«فَإِنَّهَا عِنْدَ ذَوِي الْعُقُولِ كَفَيْءِ الظِّلِّ بِيْنَا تَرَاهُ سَابِغاً حَتَّى قَلَصَ وَزَائِداً حَتَّى نَقَصَ» «آن در نزد عاقلان مانند برگشتن
سایه است، می‌بینی که گسترده است و منقبض و جمع شد و یا زیاد است که کم گردید.»
(شرح‌های خطبه:
)
در
خطبه ۹۲ فرموده است: چون مرا از دست بدهید و کارهای ناپسند به شما روی آورد، بسیاری از سوال کننده‌ها سر پایین اندازند و مسئولان سست می‌گردند، آن در وقتی خواهد بود که
جنگ شما ادامه یابد و بر پا ایستد:
«وَ ذلِكَ إِذَا قَلَّصَتْ حَرْبُكُمْ، وَ شَمَّرَتْ عَنْ سَاق» «جنگ شما ادامه یابد و بر پا ایستد.»
(شرح‌های خطبه:
)
«قلصّت» با تشدید لازم آمده است گویند. «قلّص: تمادی»
این ماده دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قلص»، ج۲، ص۸۷۵.
