قَصد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَصْد: (وَ عَلَی اللَّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ) «قَصْد» به معنای صاف بودن راه است
و بنابراین «قَصْدُ السَّبِیْلِ» به معنای راه راست می‌باشد راهی که انحراف و ضلالت در آن وجود ندارد. بعضی از مفسران بزرگ، مانند:
علامه طباطبایی در
المیزان «قَصْد» را به معنای «قاصد» گرفته‌اند که نقطه مقابل «جائر» یعنی منحرف از
حق است.
(وَ عَلَی اللّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ وَ مِنْهَا جَآئِرٌ وَ لَوْ شَاء لَهَدَاکُمْ اَجْمَعِینَ) (و بر خداست که راه راست را به بندگان نشان دهد؛ امّا بعضی از راه‌ها بیراهه است و اگر
خدا می‌خواست همه شما را به اجبار
هدایت می‌کرد؛ ولی هدایت اجباری ارزش ندارد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه قصد -به طوری که
راغب و غیر او گفته‌اند -به معنای استقامت راه است، یعنی راه آن طور مستقیم باشد که در رساندن سالک خود به هدف، قیوم و مسلط باشد و ظاهرا این کلمه که مصدر است به معنای اسم فاعل است و اضافه شدن آن به کلمه سبیل، اضافه صفت به موصوف خویش است و بنابراین، معنای قصد السبیل، سبیل قاصد است، در مقابل قول خداوند که می‌فرماید:
(وَ مِنْها جائِرٌ) که جائر به معنای منحرف از هدف است و رهرو خود را به غیر هدف می‌رساند و از هدف گمراه می‌کند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَصْد»، ص۴۴۱.
