قرآن (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن به کتاب آسمانی مسلمانان اطلاق می‌شود و
معجزه جاوید
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌باشد.
قرآن،
وحی نامه اعجازآمیز الهی و به
زبان عربی است که خود الفاظ توسط
فرشته امین وحی،
جبرئیل از جانب خدا و از لوح محفوظ بر قلب و
زبان پیامبر
اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم هم یکباره و هم تفصیلا در مدت ۲۳
سال نازل شد و حضرت آن را بر اصحاب خود خواند و کاتبان وحی آن را با نظارت مستقیم و مستمر حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نوشته و حافظان
صحابه آن را حفظ و به
تواتر نقل کرده‌اند. و در عصر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مکتوب شد.
قرآن کریم ازنظر حجم، متوسط و دارای ۱۱۴
سوره ، ۷۷۸۰۷ کلمه و سی جزء است.
علما درباره کلمه قرآن، ریشه و معنای آن به اختلاف سخن گفته‌اند.
شافعی آن را نه مشتق و نه مهموز، بلکه علمی می‌داند که به وضع ارتجالی بر کلام الهی اطلاق می‌شود. فراء، آن را
مشتق از «قرائن» (جمع قرینه)،
اشعری و پیروانش آن را مشتق از «قرن الشیء بالشیء» (پیوندزدن و افزودن چیزی بر چیزی) و زجاج، لحیانی و جماعتی آن را از «قرء» به معنای: جمع می‌دانند، و گفته شده سبب نامیدن قرآن به این نام آن است که انواع علوم، و یا سوره‌ها را با هم جمع کرده است. بعضی، با استشهاد به آیه: که دو واژه جمع و قرآن را کنار هم آورده، این قول را نپسندیده، بلکه آن را از «قرء» به معنای: اظهر و بین دانسته‌اند
امام خمینی بر خلاف برخی علما که مباحث ظاهری قرآن پرداخته‌اند معتقد است قرآن کتاب مقدسی است که تبیان کل شی‌ء است و صادر از مقام جمع الهی به قلب نور اول و حقیقت وجود
محمدی تابیده است
و معتقد است حقیقت قرآن شریف، قبل از تنزل به منازل خلقی و تطور به اطوار فعلی، از شئون ذاتی و حقایق علمی در
حضرت علمیه است.
به باور امام خمینی حقیقت قرآن برای احدی به علوم رسمی و معارف قلبی و
مکاشفات غیبی حاصل نمی‌شود مگر
کشف تام محمدی که به مرحله «قاب قوسین» بلکه مقام «او ادنی» رسیده است و تنها کسی که تحمل وحی الهی را دارد، وجود شریف ولی مطلق
علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) است و سایر موجودات نمی‌توانند به حقیقت قرآن برسند مگر با تنزل قرآن از مقام غیب به موطن شهادت و تطور به اطوار ملک و تکسّی به کسوه الفاظ و حروف دنیایی می‌باشد.
به اعتقاد ایشان قرآن کریم تنها شامل یک سطح از معنا نیست که همگان به طور مساوی آن را درک کنند؛ بلکه این کتاب آسمانی دربردارنده لایه‌ها و سطوح معانی گوناگونی است. ازاین‌رو قرآن دارای بطن‌های متعدد و حقایقی است که از دید انسان‌های عادی پوشیده است.
در حقیقت باطن قرآن از سنخ معانی نیست تا برای انسان‌ها با علوم رسمی قابل‌درک باشد؛ بلکه باطن قرآن از سنخ حقایق است و برای درک این حقایق،
مکاشفه تام انسان کامل ختمی لازم است. لکن رحمت واسعه حق بر بندگان این اقتضا را داشته است که قرآن را از آن مقام قرب و قدس، بر حسب تناسب عوالم تنزل دهد تا به این عالم ظلمانی برسد و همگان از آن بهره ببرند.
•
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قرآن». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.
