• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قِبْلَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





قِبْلَه (به کسر قاف) یکی از مفردات نهج البلاغه در اصل نوع و حالت رو‌کننده است و در شرع اسم مکانی است که نمازگزار به آن رو می‌کند.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقدّمه جنگ جمل یا صفّین از این واژه استفاده نموده است.



قِبْلَه در اصل نوع و حالت رو‌کننده است و در شرع اسم مکانی (کعبه) است که نمازگزار به آن رو می‌کند.


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - قِبْلَةً - خطبه ۱ (درباره حجّ)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۱ فرموده است:
«وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ حَجَّ بَيْتِهِ الحَرَامِ، الَّذِي جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلاَْنَامِ»
«حجّ بیت اللّه الحرام را بر شما واجب كرده، همان خانه‌اى كه آن را قبله مردم قرار داده است». (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - الْقِبْلَةِ - خطبه ۱۷۳ (خطاب به یاران در جمل)

و گویا در مقدّمه جمل یا صفّین فرموده است:
«وَ قَدْ فُتِحَ بَابُ الْحَرْبِ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ أَهْلِ الْقِبْلَةِ، وَلاَ يَحْمِلُ هذَا الْعَلَمَ إِلاَّ أَهْلُ الْبَصَرِ و الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ، فَامْضُوا لِمَا تُؤْمَرُونَ بِهِ، وَقِفُوا عِنْدَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ»
«یعنی میان شما و اهل قبله باب جنگ باز شده و جنگ با آنها برای شما جایز است ولی این پرچم را فقط اهل بصیرت و استقامت و عالم به محل‌های حق برمی‌دارد». مراد از «اهل قبله» مسلمانان است.


این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴۶.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۴۵، خطبه ۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲، خطبه ۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۲۵۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۲۳۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۲۳.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۸۳، خطبه ۱۷۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۰۵، خطبه ۱۶۸.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۸، خطبه ۱۷۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۸۰.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۲۲.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۲۶.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۱۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۶۲.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۳۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قبله»، ج۲، ص۸۴۰.    






جعبه ابزار