• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده حرمت انتفاع به اعیان نجس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قاعده حرمت انتفاع به اعیان نجس
مقالات مرتبط: انتفاع، اعیان نجس.


قاعدۀ حرمت انتفاع به اعیان نجس از قواعد فقهی به معنای حرمت هرگونه استفاده از اعیان نجس، مانند خون، منی و مردار است. (جز آنچه به دلیل خاص استثنا شده است).
از آن در باب طهارت سخن گفته‌اند.


مقصود از حرمت انتفاع، استفاده از منفعت حلال عین نجس می‌باشد، نه انتفاع از منفعت حرام، زیرا حرمت انتفاع از منفعت حرام، مسلم و مورد اتفاق همه است و بحثی در آن نیست.
مقصود از اعیان نجس، مقابل متنجس، اشیایی است که شارع ذات آنها را نجس قرار داده است، مانند خون، بول، مدفوع انسان، منی، سگ و خوک. بنابراین، مفاد قاعده، حرمت استفاده از همۀ منافع اعیان نجس است.
[۱] عاملی،‌ هاشم، المعالم الماثوره، ج۲، ص۴۳.    

بحثی میان فقها، بویژه از زمان شیخ انصاری (م ۱۲۸۱ق) به بعد مطرح شده مبنی بر اینکه اصل، جواز استفاده از اعیان نجس است، مگر آنچه با دلیل خارج شده باشد و یا اصل، حرمت استفاده از اعیان نجس است، مگر آنچه با دلیل خارج شده باشد.
البته برخی گفته‌اند:
مقصود از اصل، اصل ثانوی است، زیرا اصل اولی که از عموم ادله استفاده می‌شود، جواز انتفاع از هر چیز به هر نحوی است، مگر آنچه دلیل بر منع استفاده از آن وارد شده باشد، اما اصل ثانوی، به قول برخی، حرمت استفاده از اعیان نجس است.
[۲] خمینی، روح‌الله، المکاسب المحرمة، ج۱، ص۴۸-۴۹.    

مشهور، قائل به حرمت مطلق انتفاع از اعیان نجس‌اند،
[۳] عاملی،‌ هاشم، المعالم الماثوره، ج۲، ص۴۳.    
[۴] توحیدی تبریزی، محمدعلی، مصباح الفقاهه، تقریر بحث سیدابوالقاسم موسوی خوئی، ج۱، ص۱۳۸.
بلکه بر آن ادعای اجماع نیز شده است،
[۵] فاضل مقداد، مقداد بن عبداللّه، التنقیح الرائع، ج۲، ص۵.    
[۶] فخرالمحققین حلی، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، ج۴، ص۱۵۲.    
لیکن مشهور از زمان شیخ انصاری به بعد، جواز استفاده از اعیان نجس است، مگر آنچه با دلیل خارج شده است.
[۷] نائینی، محمدحسین، المکاسب و البیع، ج۱، ص۱۶.    


بر اعتبار قاعدۀ یاد شده به آیات و روایات و نیز اجماع، استناد شده است.
[۸] انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج۱، ص۹۷.    
[۹] خمینی، روح‌الله، المکاسب المحرمة، ج۱، ص۴۸-۵۶.    


۱. ↑ عاملی،‌ هاشم، المعالم الماثوره، ج۲، ص۴۳.    
۲. ↑ خمینی، روح‌الله، المکاسب المحرمة، ج۱، ص۴۸-۴۹.    
۳. ↑ عاملی،‌ هاشم، المعالم الماثوره، ج۲، ص۴۳.    
۴. ↑ توحیدی تبریزی، محمدعلی، مصباح الفقاهه، تقریر بحث سیدابوالقاسم موسوی خوئی، ج۱، ص۱۳۸.
۵. ↑ فاضل مقداد، مقداد بن عبداللّه، التنقیح الرائع، ج۲، ص۵.    
۶. ↑ فخرالمحققین حلی، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، ج۴، ص۱۵۲.    
۷. ↑ نائینی، محمدحسین، المکاسب و البیع، ج۱، ص۱۶.    
۸. ↑ انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب، ج۱، ص۹۷.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، المکاسب المحرمة، ج۱، ص۴۸-۵۶.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۲۰۹.    


رده‌های این صفحه : حرمت | طهارت | قواعد فقهی | نجاسات
جعبه ابزار