فی علوم القرآن (کفافی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«فی علوم القرآن» تایف دکتر
محمد عبد السلام کفافی و استاد
عبدالله الشریف کتاب پیرامون برخی از مسائل مهم
علوم قرآن نوشته شده است.
مؤلفین محترم در این کتاب مسائلی همچون مکی و مدنی، جمع
قرآن ،
اسباب النزول و... را توضیح می‌دهند مطالب کتاب در سه قسمت ارائه شده، که در قسمت اول مباحث مختلف علوم قرآنی همچون:
ناسخ و
منسوخ ،
اعجاز ،
تفسیر و مفسران را به صورت اختصار بیان نموده، در قسمت دوم ۹۰
آیه از
سوره بقره را تفسیر کرده، و در قسمت سوم به معرفی برخی از تفاسیر
اهل سنت و تفسیر
مجمع البیان پرداخته است.
که در این زمینه رعایت
عدل و
انصاف را نموده ویژگیهای تفسیر مجمع البیان و
دفاع مولف آن (یعنی مرحوم
طبرسی ) از عقاید
شیعه مخصوصا در مساله
امامت و
ولایت را (از تفسیر وی) بیان کرده است. در این قسمت با ذکر نمونه‌هایی از تفاسیر، مفسران معروف روش آنها را در
تفسیر قرآن توضیح می‌دهند.
۱- قسمت اول- فصل پنجم: مساله
احرف سبعة را در این فصل بحث نموده، در ابتدا اقوال را ذکر آنگاه قول مختار خود را پس از
نقد و بررسی اقوال توضیح می‌دهد که عبارت است از اینکه مراد از هفت حرف، هفت
لغت از لغات قبایل عرب است ۲- قسمت اول- فصل هفتم- در این فصل از قرائت‌ها بحث نموده پس از تعریف قرائت از نظر
اصطلاح و لغت و ذکر آیاتی که اختلاف
قرائت در آنها وجود دارد، علل
اختلاف قرائت‌ها را ذکر می‌کند ۳- قسمت اول- فصل دوازدهم: در این فصل پیرامون تفسیر و مفسران بحث می‌کند در ابتدا پیرامون اهمیت تفسیر، اقسام آن توضیحاتی می‌دهد سپس تفسیر ماثور و مصادر آن را بیان می‌کند و نمونه‌هایی از تفاسیر اثری را نیز همراه با مثالهایی تشریح می‌نماید ۴- قسمت سوم: در این قسمت به معرفی برخی از تفاسیر معروف پرداخته، در ابتدا شرح مختصری از زندگی مؤلف، و حیات علمی آن ارائه نموده سپس نمونه‌هایی از تفسیر را مثال می‌زند.
کتاب دارای سه قسم است که فهرست مطالب هر قسم به شرح زیر است:
قسم اول: درباره
علوم قرآن شامل ۱۲ فصل فصل اول: کلیات تعریف علوم قرآن، موضوع و مفهوم آن،
تاریخ بحث در علوم قرآن، نزول قرآن، و چرا قرآن به صورت گروهی نازل شده. فصل دوم:
مکی و
مدنی شامل: راه شناخت
آیات مکی و
مدنی ، ضوابط اجتهادی برای شناخت مکی و مدنی، ضوابط عمومی برای شناخت مکی و مدنی، و معنای مکی و مدنی فصل سوم: اسباب النزول: شامل: مثالهایی جهت توضیح اهمیت علم به اسباب النزول، چگونه اسباب النزول شناخته می‌شود، شناخت بین اسباب النزول و بین موضوعی که آیه از آن بحث می‌کند، و تعبیراتی که از آنها سبب نزول فهمیده می‌شود فصل چهارم: جمع قرآن و
تدوین آن شامل:
عثمان و جمع
مصاحف ، ترتیب آیه‌ها و سوره‌ها، عدد سوره‌های قرآن، معنای اصطلاحی آیه و
سوره ، و اسامی سوره‌ها. فصل پنجم:
احرف سبعه فصل ششم: رسم
مصحف عثمانی فصل هفتم: قرائت‌ها فصل هشتم:
ناسخ و منسوخ فصل نهم:
محکم و متشابه فصل دهم:
فواتح سوره‌ها فصل یازدهم:
اعجاز قرآن فصل دوازدهم: تفسیر و مفسران.
قسم دوم: بررسی چند
آیه .
قسم سوم: معرفی برخی از مفسران و نمونه‌هایی از تفاسیر آنها شامل:
جامع البیان در تفسیر قرآن،
طبری تفسیر قرآن عظیم ،
ابن کثیر مفاتیح الغیب ،
فخر رازی انوار التنزیل ،
بیضاوی کشاف ،
زمخشری مجمع البیان ،
طبرسی الجوهر فی تفسیر القرآن ،
جوهری تفسیر محمد عبده تفسیر المنار از
رشید رضا .
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۳۶۳ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: گالینگور ۳- نوبت چاپ: نامعلوم ۴-
تاریخ انتشار: نامعلوم ۵- ناشر: انتشارات دار النهضة العربیة للطباعة و النشر- بیروت ۶- دارای فهرست موضوعات کتاب ۷- مولفان: محمد عبد السلام کفافی و عبدالله شریف ۸- کتاب: فی علوم القرآن.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
