• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فِكْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فِكْر (به کسر فاء و سکون کاف) و فَکْر (به فتح فاء و سکون کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای اندیشه و تأمّل است.
و آن بارها در «نهج» آمده است.



فِكْر و فَکْر : انديشه و تأمّل است.
به عبارت ديگر فِكْر اعمال نظر و تدبّر است، براى بدست آوردن واقعیات و عبرت‌ها و غيره.
فِكَر (به کسر فاء و فتح کاف): جمع فِكْرَة به معنى فِكْر است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حکمت ۱۰۸

امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره اهمیت تفکّر میفرمایند: «وَ لاَ زُهْدَ كَالزُّهْدِ فِي الْحَرَامِ، وَ لاَ عِلْمَ كَالتَّفَكُّرِ، وَ لاَ عِبَادَةَ كَأَدَاءِ الْفَرائِضِ» «هيچ زهدی همچون بى اعتنايى به حرام نيست، هيچ علمى همچون تفكّر نيست، هيچ عبادتى همچون اداى فرايض و واجبات نيست» (شرح‌های حکمت: )

۲.۲ - حکمت ۲

حضرت (علیه‌السلام) در مورد «فکر» این چنین میفرمایند: «وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ» «فكر آيينه‌اى است صاف» (شرح‌های حکمت: )

۲.۳ - خطبه ۱۸۵

در خطبه ای در مورد عجایب خلقت مورچه چنین میفرمایند:«لاَ تَکَادُ تُنَالُ بِلَحْظِ الْبَصَرِ وَ لاَ بِمُسْتَدْرَکِ الْفِکَرِ» «چگونه لطافت خلقتش با چشم و انديشه درک نمى‌گردد.» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده چندین مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۴۳.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۴۴.    
۴. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۴۴۵.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۹۱.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص، حکمت۱۰۸.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۷۷، حکمت۱۱۳.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۸، حکمت۱۱۳.    
۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۱، حکمت۱۱۳.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۷.    
۱۱. ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۱۲. شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج، ص.    
۱۳. خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۱۴. ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۶۹، حکمت۲.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۵۲، حکمت۴.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۶۹، حکمت۵.    
۱۸. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۳، حکمت۵.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۰۵.    
۲۰. ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۲۱. شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج، ص.    
۲۲. خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۲۳. ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۲۰، خطبه۱۸۵.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۱۳۹، خطبه۱۸۰.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۰، خطبه۱۸۵.    
۲۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱۹، خطبه۱۸۵.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۳۷.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۴۱.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۱۵۹.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۰.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۵۵.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۸۵، خطبه۹۰.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۲۲، خطبه۲۱۳.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فکر »، ج۲، ص۸۲۵.    






جعبه ابزار