فقه (فرهنگ‌نامه‌اصول‌فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فقه،
علم به
احکام شرعی فرعی از دلایل تفصیلی می باشد.
فقه، در
لغت به معنای
فهم ،
فطانت و فهم عمیق و دقیق به کار رفته است.
این
واژه در
قرآن و
احادیث کاربرد گسترده‌ای دارد که از همه آنها مفهوم تعمق و فهم عمیق به دست می‌آید، مانند
آیه کریمه: ﴿فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَة مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ﴾ «چرا از هر گروهی یک دسته
کوچ نمی‌کنند تا در امر
دین بصیرت کامل پیدا کنند».
و مانند
حدیث نبوی :
«من حفظ علی امتی اربعین حدیثا بعثه الله یوم القیامة فقیها عالما» «هر کس
چهل حدیث برای امت من
حفظ کند،
خداوند او را
روز قیامت فقیه و
عالم محشور می‌کند.»
فقه در
اصطلاح فقها دانشی است که تحصیل آن، سبب دانستن احکام و قوانین فردی و اجتماعی اسلام می‌گردد؛ «هو العلم بالاحکام الشرعیة الفرعیة عن ادلتها التفصیلیة».
با وجود این که در قرآن و
سنت ، فقه به معنای آگاهی وسیع و عمیق از معارف و دستورهای اسلامی است و اختصاص به حوزه‌ای خاص ندارد، ولی به تدریج در اصطلاح فقها، این کلمه به «
فقه الاحکام » اختصاص یافته است.
آموزه‌ها و تعالیم اسلامی به سه بخش تقسیم شده است:
ا) معارف و اعتقادات که در بر گیرنده مباحث مربوط به
اصول عقاید می‌باشد؛
ب) اخلاقیات و امور تربیتی که مربوط به
علم تهذیب و
تربیت نفس است؛
احکام و مسائل عملی ناظر بر افعال مسلمانان که دربرگیرنده قوانین و مقررات موضوعه در حوزه‌های
حقوق مدنی ،
جزایی ،
عمومی و
بین الملل می‌باشد.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «فقه».
