غَیْظ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَيْظ: (الْكَاظِمينَ الْغَيْظَ) «غَيْظ» به معناى شدت خشم
و غضب،
و حالت برافروختگى
و هيجان فوق العاده روحى است كه بعد از مشاهده ناملايمات به انسان دست مى‌دهد
و گاه به معناى «غم» آمده است،
و در
سوره احزاب آميزه‌اى از هر دو مى‌باشد، لشكريان «احزاب» كه آخرين تلاش
و كوشش خود را براى پيروزى بر ارتش اسلام، به‌كار گرفته بودند
و ناكام ماندند، غمگين
و خشمگين به سرزمين‌هاى خود بازگشتند.
ترجمه
و تفاسیر
آیات مرتبط با
غَيْظ:
(الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاء وَ الضَّرَّاء وَ الْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ) (همان كسانى‌كه در توانگرى
و تنگدستى،
انفاق مى‌كنند
و خشم خود را فرو مى‌برند
و از خطاى مردم درمى‌گذرند
و خدا نيكوكاران را دوست دارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
(غيظ) به معناى هيجان طبع براى انتقام در اثر مشاهده پى در پى ناملايمات است، به خلاف غضب كه به معناى اراده انتقام
و يا مجازات است
و به همين جهت است كه گفته مى‌شود: خداى تعالى غضب مى‌كند، ولى گفته نمى‌شود خداى تعالى غيظ مى‌كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ رَدَّ اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنَالُوا خَيْرًا وَ كَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ وَ كَانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزًا) (
و خدا كافران را با دلى پر از خشم از ميدان جنگ احزاب باز گرداند بى‌آن‌كه نتيجه مطلوبى از كار خود گرفته باشند
و خداوند (در اين ميدان)، مومنان را از جنگ بى‌نياز ساخت
و پيروزى را نصيبشان كرد
و خدا توانا
و شكست‌ناپذير است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه غيظ به معناى اندوه
و خشم است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غَیْظ»، ص۴۰۵.
