غلام‌یحیی بن نجم‌الدین بارهوی بهاری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بهاری، (ملاّ) غلام یحیی بن نجم الدین بارهوی، از
عرفا و علمای هندی در قرن دوازدهم است.
در روستای باره، از توابع ایالت بِهار، متولد شد.
از تاریخ تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست، اما از
کتاب وی،
لِواء الهدی فی اللّیل و الدُّجی '، چنین برمی آید که تاریخ ولادتش در حدود ۱۰۶۰ بوده باشد.
کتاب‌های درسی مقدماتی را در مدرسه های مختلف خواند و در مدرسه
منصوریه، در محضر مولانا باب الله جونپوری، تحصیل خود را تکمیل و
قرآن مجید را از بر کرد.
در محضر شیخ بدرالعالم ساداموی به «
طریقت » راه یافت.
مدرسِ مدرسه لکهنو شد و مدت‌ها به این کار اشتغال داشت؛ سپس به
دهلی رفت و نزد میرزا مظهر جانجانان، به کسب
طریقت نقشبندیه نایل آمد.
او بعد از پنج سال خدمت به میرزا، جانشینش شد، سپس به لکهنو بازگشت و آن‌جا در زاویه شیخ پیر محمد لکهنوی، نزدیک
مسجد شیخ محمود قلندر، مقیم شد و نه تنها تدریس علوم ظاهری را کنار گذاشت بلکه علوم عقلی را هم به فراموشی سپرد.
از آثار او دو رساله بسیار مشهور است (که در برنامه درسی ملانظام الدین لکهنوی معروف به دروس نظامیه تدریس می‌شود).
وی در زمان حیات مرشد خود، میرزا مظهرجانجانان از دنیا رفت، سال وفاتش ۱۱۲۸ است.
(اما حسنی
سال وفات وی را ۱۱۸۰ دانسته که با سال تولد مرشدش در ۱۱۱۱ یا ۱۱۱۳
سازگاری دارد).
ملابهاری در محوطه آرامگاه مخدوم شرف الدین احمد بهاری به
خاک سپرده شد.
آثار او عبارت است از:
۱) حاشیه شرح سُلَّم العلوم، اثر ملا احمد علی سندیلوی؛
۲)
لواء الهدی فی اللیل و الدجی که حاشیه ای است بر شرح الرسالة القطبیة محمد زاهد هروی. (یکی از اینها در ۱۱۹۶ و با چاپ سنگی در کانپور در ۱۲۸۷ به چاپ رسیده است)؛
۳) کلمة الحق که در آن به توضیح شاه ولی الله در تطبیق وحدت وجود بر وحدت شهود اعتراض کرده است؛
۴) حاشیه فارسی بر شرح آداب المریدین که متن نوشته عبدالقاهر سهروردی است
۵ (حاشیه‌ای بر شرح الهدایة
صدرالمتألّهین ).
(۱) محمدحسین آزاد، آب حیات، لاهور ۱۹۰۰، ص ۱۳۴ به بعد (داستان بیعت با میرزا مظهر جانجانان).
(۲) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
(۳) غلام علی دهلوی، مقاماتِ مظهری، تحقیق و تعلیق و ترجمه محمد اقبال مُجدّدی، لاهور ۱۹۸۳.
(۴) رحمان علی، تذکره علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴.
(۵) یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸.
(۶) احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ ۱۳۷۰ ش؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بهاری(ملا)»، شماره۲۱۹۵.
