• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غایت (اصول)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به کلمات دلالت کننده بر نهایت استمرار زمانی یا مکانی شیء « غایت » آن گفته می شود.



غایت، در لغت به معنای نهایت و پایان است،
و در اصطلاح، به کلماتی گفته می‌شود که ادات غایت بر سر آن ها در می‌آید و بر نهایت استمرار وجودی شی ء در مکان و یا زمان خاصی دلالت می‌نماید؛

۱.۱ - مثال

برای مثال، «در جمله «اتموا الصیام الی اللیل»، «الی» که از ادات غایت است بر سر «لیل» در آمده و «لیل» بر انتهای قابلیت استمرار زمانی صوم دلالت می‌کند؛ یعنی انتهای روزه گرفتن را اول شب معین کرده است.


یکی از قضایایی که در اصول از آن بحث شده و ثمرات فقهی فراوانی هم دارد، قضیه «مغیّا» به غایت می‌باشد؛ یعنی قضیه‌ای که در آن از کلماتی مثل «الی» یا «حتی» که بر غایت دلالت می‌کنند، استفاده شده باشد.

۲.۱ - بحوث

در قضایای «مغیا به غایت» دو بحث وجود دارد:
۱. آیا غایت در مغیا داخل است یا خارج از آن می‌باشد؟
۲. آیا قضیه غایی بر انتفای حکم ، هنگام انتفای غایت دلالت می‌کند یا خیر؟
اگر در بحث اول ثابت شد که غایت در مغیا داخل است، بحث مفهوم ، فقط نسبت به بعد از غایت جاری می‌شود، و اگر ثابت شد غایت از مغیا خارج است، بحث مفهوم، غایت را هم افزون بر ما بعد الغایه در بر گرفته و آن را در دایره قضیه مفهومی قرار می‌دهد.
[۲] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۳، ص۳۲۷.
[۴] فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۴۶.
[۵] شیرازی، محمد، الاصول، ج۵، ص۵.
[۶] محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۲۶۷-۲۶۵.



۱. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۲۵.    
۲. فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۳، ص۳۲۷.
۳. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۱۴۰-۱۳۷.    
۴. فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۴۶.
۵. شیرازی، محمد، الاصول، ج۵، ص۵.
۶. محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۲۶۷-۲۶۵.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «غایت».




جعبه ابزار