• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَذاب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عَذاب (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: عَذاب (مفردات‌قرآن)، عذاب ادنی‌ (لغات‌قرآن)، عذاب.


عَذاب (به فتح عین و ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای عقوبت و شکنجه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) هنگام مشایعت لشکر از این واژه استفاده نموده است.


عَذاب
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۰۷.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۱۱۷.    
به معنای عقوبت و شکنجه آمده است.
طبرسی: استمرار الم
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۹۰.    

زمخشری: کلّ الم‌ فادح
[۴] زمخشری، محمود بن‌ عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۵۳.    

جوهری: عقوبت
[۵] جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۱، ص۱۷۸.    
و
راغب اصفهانی: درد آوردن شدید معنا کرده اند.
[۶] راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۵۴.    

در قاموس قرآن گفته‌ام: اصل آن به معنی منع است، عذاب را از آن عذاب گفته‌اند که از راحتی منع می‌کند.
[۷] قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۳۱۰.    

همچنین اهل لغت منع را یکی از معانی عذاب گفته‌اند.
[۸] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۲، ص۲۱۰.    


یکی از مواردی که در نهج‌البلاغه به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - اعْذِبوا - غریب ۷ (هنگام مشایعت لشکر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) هنگام مشایعت لشکر فرموده است:
«اعْذِبوا عَنِ النِّساءِ ما اسْتَطَعْتُمْ.»
[۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، غریب ۷.    
[۱۰] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۱۳، غریب ۷.    
[۱۱] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۹، غریب ۷.    

«آن‌چه بتوانید از یادآوری زنان، خود را منع کنید.»
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۹.    
[۱۳] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۶.    
(شرح‌های غریب:
[۱۴] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۷.    
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۲۰۱.    
[۱۶] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۴۰.    
[۱۷] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۱۴.    
)

در نهایه (عذب) ذیل حدیث را چنین گفته است:
«فَإِنَّ ذَلِكُمْ يَكْسِرُكُم عَنِ الغَزْوِ.»
چون این یادآوری شما را از جهاد باز می‌دارد.
[۱۸] ابن‌اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۱۹۵.    



موارد زیادی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۰۷.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۱۱۷.    
۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۹۰.    
۴. ↑ زمخشری، محمود بن‌ عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۵۳.    
۵. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۱، ص۱۷۸.    
۶. ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۵۴.    
۷. ↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۳۱۰.    
۸. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۲، ص۲۱۰.    
۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، غریب ۷.    
۱۰. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۱۳، غریب ۷.    
۱۱. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۹، غریب ۷.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۹.    
۱۳. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۶.    
۱۴. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۳۷.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۲۰۱.    
۱۶. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۴۰.    
۱۷. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۱۴.    
۱۸. ↑ ابن‌اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۱۹۵.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عذاب»، ج۲، ص۷۰۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان غریب 7 نهج البلاغه
جعبه ابزار