مثل‌های قرآنی با معنای مصطلح و رایج "مثل" تفاوت دارد. مثلعبارت است از کلامی که در واقعه‌ای، به مناسبت با آن واقعه، گفته شده سپس در طول زمان در وقایع مشابه نیز بکار گرفته می‌شود.
به این ترتیب، قوام مثل، رواج آن بر سر زبان‌ها و انتشار آن میان اقوام است. در حالی که خداوند بخشی از مطالب قرآنی را همان زمان، نزول و قبل از انتشار میان مردم، مثل نامیده است.
در حقیقت آنچه در قرآن مثل نامیده شده از سنخ تمثیلقیاسی است که علمای بلاغت در علم بیان به آن پرداخته‌اند و قوام آن به تشبیه و استعاره و کنایة و مجاز است، و صاحب تلخیص المفتاح آن را "مجاز مرکب" نامیده و چنین تعریف کرده است: "انه اللفظ المرکب المستعمل فیما شبه بمعناه الاصلی تشبیه التمثیل للمبالغة فی التشبیه". پس هر مثلی که در قرآن آمده از قبیل تمثیل است نه مثل مصطلح.
امثال قرآن از نظر بحث بلاغی، شامل همه علم بیان می‌شود؛ زیرا امثال قرآن گاهی به تشبیه (با همه اصناف و انواع گوناگون آن) می‌ماند و گاهی مانند استعاره به کار گرفته می‌شود و گاهی مجازگویی است.
