علوم قرآنی ( معرفت)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب علوم قرآنی تألیف آیت ا. . محمد هادی معرفت می باشد.کتاب پیرامون مسائل
علوم قرآنی نوشته شده است.
که
در این کتاب برخی از موضوعات همچون: مساله
وحی ،
نزول قرآن ، جمع و تالیف قرآن،
نسخ،
محکم و متشابه ،
اعجاز قرآن و شبهه تحریف مورد بررسی قرار گرفته است مؤلف که یکی از دانشمندان بزرگ معاصر
در عرصه قرآن پژوهی و مسائل علوم قرآنی به شمار میرود (و
در این راستا کتاب ارزشمند التمهید را نوشتهاند)
در این کتاب سعی نموده است مسائل مهم علوم قرآنی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد،
در حقیقت این کتاب خلاصهای است از مطالب کتاب التمهید که به
زبان فارسی نوشته شده و مورد استقبال فراوان قرآن پژوهان قرار گرفته است. از ویژگیهای کتاب آن است که مطالب آن بصورت تحقیقی و با استفاده از منابع اولیه ارائه شده است.
کتاب دارای یک مقدمه و نه فصل میباشد که فهرست مطالب آن به شرح زیر است فصل اول: پدیده وحی شامل: وحی
در لغت و
قرآن / اقسام وحی رسالی/ امکان وحی/ و
کیفیت نزول وحی فصل دوم: نزول قرآن شامل: آغاز نزول/ سه سال تاخیر نزول/ مدت نزول/ اولین و آخرین
آیه و
سوره / معیار تشخیص
سورههای مکی و مدنی / ترتیب نزول/
اسباب نزول / و اسامی قرآن فصل سوم: جمع و تالیف قرآن شامل: جمع و تالیف قرآن/ وصف مصحف
علی علیهالسّلام/ جمع زید بن ثابت/ مصاحف صحابه/ یکسان شدن مصاحف/ موضع
امامان در حفظ مصحف مرسوم/ و قرآن
در مراحل تکاملی خود فصل چهارم: قراء و قرائات سبع شامل: تعریف قرائت/ عوامل اختلاف قرائات/
قرا سبعه و راویان آنها/
اصطلاح تواتر/ حدیث احرف سبعه/ ضابطه تشخیص قرائت صحیح/ و تدوین قرائتهای معروف فصل پنجم:
نسخ در قرآن شامل: حکمت
نسخ/ تعریف
نسخ/ شرائط و حقیقت
نسخ/ انواع
نسخ/ و تعداد آیات
منسوخه فصل ششم: محکم و متشابه شامل: متشابهات
در قرآن/ احکام و تشابه/ تفسیر و تاویل/ و نمونههایی از آیات متشابه فصل هفتم: وجوه و نظائر
در قرآن شامل: تعریف وجوه و نظائر/ اقسام آن/ لغات غریبه/ واژههای غیر
عربی / و حروف مقطعه فصل هشتم:
اعجاز قرآن شامل: پیشینه بحث/ تشخیص اعجاز/ وجوه اعجاز/ تحدی قرآن/ مراحل تحدی ابعاد اعجاز/ اعجاز بیانی/ اعجاز علمی/ و اعجاز تشریعی فصل نهم: دفع شبهه تحریف شامل: تحریف
در لغت و
اصطلاح/ دلایل نفی تحریف/ منشا قول به تحریف/
روایات اهل سنت/ فاجعه کتاب الفرقان/
روایات امامیه/ و گزارشی از کتاب «فصل الخطاب»
۱-
در فصل هفتم- ابتدا پیرامون ضرورت شناخت وجوه و نظائر سخن گفته و
در ادامه، آن را به چهار قسم تقسیم نموده و برای هر کدام از قرآن مثالهایی ذکر مینماید ۲-
در فصل سوم: پیرامون جمع قرآن توسط عثمان سخن گفته، موضع امامان
معصوم علیهم السّلام را درباره حفظ مصحف مرسوم بیان میکند ۳-
در همین فصل پیرامون پیدایش خط عربی و سیر تکاملی آن سخن گفته، مساله نقطه گذاری و حرکات قرآن و نشانه گذاری بر آن را توضیح میدهد. ۴-
در فصل چهارم- پس از تعریف قرائت، عوامل اختلاف قرائت را بدینگونه بیان مینماید: ابتدائی بودن خط، بی نقطه بودن حروف و خالی بودن از علائم و حرکات ۵-
در همین فصل (چهارم)، مساله تواتر قراتها و عدم حجیت آن را مطرح و سپس نمونههایی از مخالفت بزرگان با قراء مختلف را ذکر مینماید ۶-
در مقدمه کتاب پس از تعریف
اصطلاحی علوم قرآن، پیشینه تاریخی علوم قرآنی را بحث و کتابهایی را که از زمان نخستین تا کنون نوشته شده، بطور اختصار معرفی مینماید-
در ادامه آن کسانی را که
در مقدمه تفسیر خود به مباحث علوم قرآنی پرداختهاند معرفی مینماید ۷-
در فصل اول، پس از تعریف وحی و بیان اقسام آن، امکان وحی را مورد بررسی قرار داده، اشکالات مطرح شده را پاسخ میدهد و به دنباله آن افسانه غرانیق را مطرح و بی اساس بودن آن را توضیح میدهد ۸:
در فصل پنجم: پس از تعریف
نسخ انواع متصور آن را ذکر و
نسخ حکم بدون تلاوت را پذیرفته و
در ادامه،
نسخ مشروط را مطرح مینماید و آن را توضیح میدهد. ۹-
در فصل سوم: ویژگیهای مصحف حضرت علی علیهالسّلام را بدینگونه بیان مینماید: ترتیب دقیق آیات و سورهها طبق نزول- قرائت آیات طبق قرائت
پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلّم و مشتمل بودن بر تاویل و تنزیل،
در ادامه سرانجام مصحف حضرت علی علیهالسّلام را توضیح میدهند ۱۰-
در فصل هشتم: پس از تعریف اعجاز و اقسام آن، اعجاز علمی قرآن را مورد بررسی قرار داده، نمونههایی از آیات را که میتوان اعجاز علمی را از آن استفاده نمود ذکر میکند ۱۱-
در فصل هفتم: پس از تعریف لغوی و
اصطلاحی تحریف، و دلایل نفی تحریف را که عبارتند از: گواهی تاریخ، ضرورت تواتر قرآن، اعجاز قرآن، عرضه
روایات بر قرآن و نصوص
اهل بیت علیهالسّلام ، بیان مینماید
کتاب یک جلد، متن آن فارسی، دارای ۴۹۶ صفحه میباشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- کاغذ: اعلا ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: چهارم ۵- تیراژ: ۳۰۰۰
نسخه ۶- تاریخ انتشار: سال ۱۳۸۱ ۷- ناشر: مؤسسه فرهنگی تمهید ۸- دارای فهرست: الف: مطالب کتاب ب: اعلام ج: منابع و مآخذ ۹- نام کتاب: علوم قرآنی ۱۰- نام مؤلف: محمد هادی معرفت
نرم افزار مشکات الانوار،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.