• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علایق مجاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



انواع مناسبت‌های میان معنای حقیقی لفظ با معانی مجازی را علایق مجاز گویند.



مشهور قدمای اصولی، اعتقاد دارند الفاظ در صورتی در معنای غیر موضوع له خود به کار رود که بین معنای موضوع له و معنای مجازی، ارتباط و مناسبتی وجود داشته باشد، که در اصطلاح به آنها علایق مجاز می‌گویند.


تعداد این علایق و مناسبت‌ها زیاد است که برخی از آنها عبارت است از:
۱. علاقه مشابهت: مانند این که کلمه «اسد» که به معنای حیوان مفترس است بر مرد شجاع اطلاق شود، به این مناسبت که مرد شجاع، در شجاعت مانند «اسد» است؛
۲. علاقه حالّ و محلّ: مانند قریه و اهل قریه که دو مفهوم جدا بوده و از این نظر که یکی در میان دیگری مستقر شده است، می‌توان قریه را به طور مجاز بر اهل قریه اطلاق کرد و گفت: «و اسئل القریة»؛
۳. علاقه جزء و کل: به سبب این علاقه می‌توان لفظ جزء را در تمام کل به کار برد؛ برای مثال، «رقبه» گردن را که جزئی از بدن انسان است، می‌توان به تمام انسان اطلاق کرد و گفت: «أعتق رقبة»؛
۴. علاقه سببیت و مسببیت؛
۵. علاقه شرط و مشروط؛
۶. علاقه ظرف و مظروف.
[۱] اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۲، ص۶۷.
[۲] اصول فقه، رشاد، محمد، ص(۱۵-۱۴).
[۳] مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۳۲.




۱. اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۲، ص۶۷.
۲. اصول فقه، رشاد، محمد، ص(۱۵-۱۴).
۳. مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۳۲.
۴. کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۲۰.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۷۷، برگرفته از مقاله «علایق مجاز».    




جعبه ابزار