عبدالرحمان بن علی شیرازی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ظهیرالدین عبدالرحمان بن علی بن
بزغش (د ۷۱۴ق/۱۳۱۴م)، مکنی به ابوالنجاشی، عالم و
عارف طریقه
سهروردیه بود.
وی در
شیراز ولادت یافت. تولد او با توجه به گفته
جنید شیرازی و به تبع او
جامی،
دائر بر اینکه در
زمان حاملگی مادرش،
شیخ شهاب‌الدین سهروردی پاره‌ای از خرقه خود را برای وی فرستاد، می‌بایست در حیات سهروردی، یعنی پیش از ۶۳۲ق بوده باشد.
ظهیرالدین نزد پدر علوم و معارف
صوفیه را فرا گرفت و بیش‌تر عمر خود را در شیراز و در خدمت
پدر گذراند و تنها یک‌بار در
زمان حیات نجیب‌الدین به
حج رفت
وی علاوه بر پدر، نزد علما و بزرگان دیگر، از جمله شرف‌الدین
عمر بن زکی بوشکانی (د ۶۸۰ق/۱۲۸۱م) نیز شاگردی کرد،
که نام او را عبدالله آورده است.
ظهیرالدین پس از وفات شیخ‌نجیب‌الدین، عهده‌دار مسند وی شد و به تعلیم علوم‌دینی و معارف
صوفیه همت گماشت. در حوزه درس و ارشاد او، مریدان بسیاری گرد آمدند و علما و عارفان بزرگ و صاحب‌نامی چون
عبدالرزاق کاشانی (د ۷۳۶ق/۱۳۳۶م)، عزالدین
محمود بن علی کاشانی (د ۷۳۵ق)، ابوالبقاء عبدالله بن محمود بن حسن شیرازی (د ۷۷۲ق/۱۳۷۰م)، و نیز
احمد زرکوب شیرازی مؤلف شیرازنامه در شمار شاگردان و مریدان او بودند
احمد زرکوب
در ۷۱۳ق نزد ظهیرالدین قسمتی از کتاب عوارف‌المعارف سهروردی را خوانده، و از او اجازه
تدریس آن را دریافت داشته است. عبدالرزاق کاشانی نیز در نامه‌ای که به
علاءالدوله سمنانی د ۷۳۶ق نوشته،
اشاره کرده است که صحبت ظهیرالدین را درک کرده، و او را موافق با مساله وحدت وجود
ابن عربی یافته است. اما به گفته
ابن بزاز،
صفی‌الدین اردبیلی که در پی یافتن پیری راهبر به شیراز
سفر کرده بود، در ملاقات با ظهیرالدین او را ناتوان از حل مشکلات طریقتی خود یافت.
وفات ظهیرالدین را برخی در ۷۱۴ق/۱۳۱۴م،
و عده‌ای در ۷۱۶ق
یاد کرده‌اند؛
که وفات او را در ۲۵
رمضان ۷۱۴دانسته است). مزار او در جوار پدرش در
خانقاه محله قتلغ واقع است.
تنها اثر او ترجمه
عوارف المعارف سهروردی است که نسخه‌ای از آن در کتابخانه برلین موجود است. این ترجمه همراه با تعلیقات و فصلی جداگانه در حل مشکلات عوارف المعارف است که ظاهراً ظهیرالدین خود موفق به تکمیل آن نشد و نوه‌اش شیخ
صدرالدین جنید آن را به اتمام رسانید.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بزغش شیرازی»، شماره۴۸۴۳.
