عبادت طاغوت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن از عبادت
طاغوت نهی شده است.
دلایل اجتناب از عبادت طاغوت عبارتند از:
اجتناب از عبادت طاغوت و روى آوردن به خداوند، موجب شايستگى براى دريافت
بشارت الهی:
«وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرى فَبَشِّرْ عِبادِ؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند و به سوى خداوند بازگشتند، بشارت از آنِ آنهاست؛ پس بندگان مرا بشارت ده.»
پذيرش
دعوت پيامبران براى
عبادت خدا و اجتناب از عبادت طاغوت، به مثابه پيروى از بهترين سخن:
«وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها ... الْبُشْرى فَبَشِّرْ عِبادِ • الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ...؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند ... بشارت از آنِ آنهاست؛ پس بندگان مرا بشارت ده. همان كسانى كه سخنان را مى‌شنوند و از نيكوترين آنها پيروى مى‌كنند....»
پذيرش دعوت پيامبران براى عبادت خدا و اجتناب از عبادت طاغوت، موجب بهره‌مندى از
هدایت خاص الهى:
۱. «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: «خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را هدايت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت وگمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمين بگرديد وببينيد عاقبت تكذيب‌كنندگان چگونه بود!»
۲. «وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها ... • فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ ...؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند ... همان كسانى كه سخنان را مى‌شنوند و از نيكوترين آنها پيروى مى‌كنند؛ آنان كسانى هستند كه‌خدا هدايتشان كرده....»
عبادت خالصانه خدا و اجتناب از عبادت طاغوت، از
اوصاف تقواپیشگان:
«... يا عِبادِ فَاتَّقُونِ • وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ ... • لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ غُرَفٌ ...؛
... اى بندگان من! از نافرمانى من بپرهيزيد. و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند و به سوى خداوند بازگشتند ... ولى براى آنها كه تقواى الهى پيشه كردند، غرفه‌هايى در بهشت است....»
عبادت خدا و اجتناب از عبادت طاغوت، دو ركن اساسى تعاليم
انبیا:
«وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ...؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: «خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد....»
پرهيز از عبادت و
اطاعت طاغوت، از
اوصاف اولواالالباب (خردمندان):
«... يا عِبادِ فَاتَّقُونِ • وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرى فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ • أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ؛
... اى بندگان من! از نافرمانى من بپرهيزيد. و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند و به سوى خداوند بازگشتند، بشارت از آنِ آنهاست؛ پس بندگان مرا بشارت ده. همان كسانى كه سخنان را مى‌شنوند و از نيكوترين آنها پيروى مى‌كنند؛ آنان كسانى هستند كه‌خدا هدايتشان كرده، و آنها خردمندانند.»
لزوم اجتناب از عبادت طاغوت:
«... وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ...؛
... و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد....»
اطاعت و
عبادت مستمرّ گروهى از امّتها از طاغوت، حتّى پس از دعوت انبيا به اجتناب از آن:
«وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ ...؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را هدايت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت وگمراهى دامانشان را گرفت....»
آثار عبادت طاغوت عبارت است از:
عدم اجتناب از طاغوت و عبادت آن، پس از دعوت انبيا، موجب گرفتار شدن به
ضلالت و از دست دادن
نصرت الهی:
«وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ• ... فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ يُضِلُّ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِينَ؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را هدايت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت وگمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمين بگرديد وببينيد عاقبت تكذيب‌كنندگان چگونه بود! ... چرا كه خداوند كسى را كه به سبب اعمالش گمراه ساخت، هدايت نمى‌كند؛ و آنها هيچ ياورى نخواهند داشت.»
طاغوت‌پرستان، مردمى گمراه از
راه راست:
۱. «قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ ...وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِيلِ؛
بگو: آيا شما را از جايگاه و كيفرى كه نزد خدا بدتر از اين است، با خبر كنم؟ ... و در بندگى طاغوت در آمده‌اند؛ موقعيّت و جايگاه آنها، بدتر است؛ و از راه راست، گمراهترند.»
۲. «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را هدايت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت وگمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمين بگرديد وببينيد عاقبت تكذيب‌كنندگان چگونه بود!»»
عبادت طاغوت و خوددارى از عبادت خداوند، موجب قطعى شدن
عذاب الهی در
دوزخ:
«وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرى ... • أَ فَمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذابِ أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند و به سوى خداوند بازگشتند، بشارت از آنِ آنهاست؛ ... آيا تو مى‌توانى كسى را كه فرمان عذاب درباره او قطعى شده رهايى بخشى؟! آيا تو مى‌توانى كسى را كه در درون آتش است برگيرى و نجات دهى؟!»
آيه ۱۹ در مقام بيان اضداد ذكر شده -در آيه ۱۸- به طوراجمال است كه آنان بندگان طاغوت و پيروان آن‌اند.
گرفتارى
اهل کتاب به
لعنت و
غضب خداوند، پرستش طاغوت و
مسخ شدن به ميمون و خوك، سزاى رفتار زشت آنان:
«قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَيْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازِيرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ ...؛
بگو: آيا شما را از جايگاه و كيفرى كه نزد خدا بدتر از اين است، با خبر كنم؟ كسانى كه خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، و بعضى از آنها را به صورت
میمون‌ها و
خوک‌ها قرار داده؛ و در بندگى طاغوت در آمده‌اند....»
طاغوت‌پرستان اهل‌كتاب، داراى بدترين جايگاه و منزلت، در پيشگاه خداوند:
«قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ ... وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِكَ شَرٌّ مَكاناً ...؛
بگو: آيا شما را از جايگاه و كيفرى كه نزد خدا بدتر از اين است، با خبر كنم؟ كسانى كه خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته ... و در بندگى طاغوت در آمده‌اند؛ موقعيّت و جايگاه آنها، بدتر است....»
عدم توانايى
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به نجات طاغوت‌پرستان، از عذاب جهنّم:
«وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها ... • أَ فَمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذابِ أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند ... آيا تو مى‌توانى كسى را كه فرمان عذاب درباره او قطعى شده رهايى بخشى؟! آيا تو مى‌توانى كسى را كه در درون آتش است برگيرى و نجات دهى؟!»
عدم قدرت پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله در گرايش دادن عبادت‌كنندگان طاغوت به
اسلام:
«وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرى فَبَشِّرْ عِبادِ • أَ فَمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذابِ أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ؛
و كسانى كه از عبادت طاغوت دورى كردند و به سوى خداوند بازگشتند، بشارت از آنِ آنهاست؛ پس بندگان مرا بشارت ده. آيا تو مى‌توانى كسى را كه فرمان عذاب درباره او قطعى شده رهايى بخشى؟! آيا تو مى‌توانى كسى را كه در درون آتش است برگيرى و نجات دهى؟!»
جمله «أفأنت تنقذ ...» به اين جهت است كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله علاقه شديدى به مسلمان شدن
مشرکان داشت و معناى آيه اين است: تو نمى‌توانى اسلام را بر قلب آنان وارد نمايى چه بخواهند يا امتناع از پذيرش نمايند، عدم پذيرش ايمان از سوى آنان، براى تو مسئوليّت ايجاد نمى‌كند.
لزوم
عبرت‌آموزی، از فرجام شوم عبادت‌كنندگان طاغوت:
«وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: خداى يكتا را بپرستيد؛ و از پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را هدايت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت وگمراهى دامانشان را گرفت؛ پس در روى زمين بگرديد وببينيد عاقبت تكذيب‌كنندگان چگونه بود!»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۵۰، برگرفته از مقاله «عبادت طاغوت».
