• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضَبْح (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ضبح (لغات‌قرآن).


ضَبْح (به فتح ضاد و سکون باء) از واژگان قرآن کریم به معنای صدا است.
ضبح را در قرآن به معنای صدای نفس اسبان گفته‌اند.



ضَبْح به معنی صدا است.
ابن اثیر در النهایه از حدیث ابن مسعود نقل می‌کند: «لَا یَخْرُجَنَّ اَحَدُکُمْ بِلَیْلٍ اِلَی ضَبْحِهِ فَلَعَلَّهُ یُصِیبُهُ مَکْرُوهٌ.» یعنی: «کسی از شما با شنیدن صدایی شب از منزل بیرون نشود شاید مکروهی به وی رسد.»
و از ابن زبیر نقل کرده: «قَاتَلَ اللَّهُ فُلَاناً ضَبَحَ‌ ضَبْحَةَ الثَّعْلَبِ وَ قَبَعَ قَبْعَةَ الْقُنْفُذِ.» یعنی: خدا او را بکشد مانند روباه، صدا کرد و هم‌چون خارپشت در پوست خود فرو رفت.
هم‌چنین شعر ابی‌طالب (علیه‌السّلام) را نقل کرده: «فَاِنِّی وَ الضَّوَابِحِ‌ کُلَّ یَوْمٍ» و می‌گوید: آن حضرت در این شعر قسم یاد کرده به آنان‌که در قرائت صدای خویش را بلند می‌کنند.
ضُباح صدای روباه است.


به موردی از ضَبْح که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - ضَبْحاً (آیه ۱ سوره عادیات)

(وَ الْعادِیاتِ‌ ضَبْحاً • فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً)
(سوگند به اسبان دونده مجاهدان در حالى‌كه نفس‌زنان به پيش مى‌تاختند.)
ضبح را در آیه: صدای نفس اسبان (حمحمه اسبان در حین تاختن) گفته‌اند.
شیخ طبرسی حمحمه معنی کرده است معنى آيات انشاء اللّه در «عدو» خواهد آمد.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۷۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۰۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۹۰.    
۴. ابن أثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۵. ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۶. ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۷. عادیات/سوره۱۰۰، آیه۱و۲.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۹.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۸۸.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۴۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۳۵.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۰۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۲۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ضبح»، ج۴، ص۱۷۱.    






جعبه ابزار