• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَهوة (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: شهوت.


شَهوة (به فتح شین) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای دوست داشتن و میل کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره بهشت و کرامت نفس و ... از این واژه استفاده نموده است.



«شَهوة» به معنای دوست داشتن و میل کردن آمده است. «يَشْهَاهُ‌ شَهْوَةً‌: احبّه و رغب فیه».
شهوة اسم نیز آمده است یعنی مطالبه نفس چیزی را که موافق میل باشد، جمع آن شهوات است یعنی خواستنی‌ها.


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بِالشَّهَوَاتِ - خطبه ۱۷۶ (درباره بهشت)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بهشت از رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) نقل کرده که می‌فرمود:
«إنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَكَارِهِ، وَ إنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ»؛
«بهشت در لا به لای ناراحتی‌ها و دوزخ در لا به لای شهوات پیچیده شده است».

۲.۲ - شَهْوَةً - حکمت ۱۸۳ (درباره قلب)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قلب فرموده است:
«إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً»...؛
«برای دل‌های آدمیان علاقه و اقبال، و گاهی تنفّر و ادبار است».

۲.۳ - شَهْوَتُهُ - حکمت ۴۳۹ (درباره کرامت نفس)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۴۴۹ درباره کرامت نفس فرموده است:
«مَنْ كَرُمَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَيْهِ شَهْوَتُهُ»؛
«کسی که برای خود شخصیّت قائل است، شهواتش در پیش او خوار و ذلیل خواهند بود».(اشاره به این که تسلیم هوا و هوس شدن شخصیّت انسان را خرد می‌کند).


این واژه موارد متعددی در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۱۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۱، ص۲۵۳.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۱۱۳.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۸۸، خطبه ۱۷۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۰، خطبه ۱۷۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۱، خطبه ۱۷۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۸۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۴۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۴۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۴۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۹۳.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۶.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۹، حکمت ۱۸۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۷، حکمت ۱۹۳.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۳، خطبه ۱۹۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۵۰۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۶۷.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۱.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۷، حکمت ۴۳۹.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۶۰، حکمت ۴۴۹.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۵، حکمت ۴۴۹.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۳.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۵۴۸.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۲۰.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۹۹.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۸۸، خطبه ۱۷۶.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۰، خطبه ۱۷۱.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۱، خطبه ۱۷۶.    
۳۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۶.    
۳۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۰۹، حکمت ۱۳۹.    
۳۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۸۸، حکمت ۱۴۷.    
۳۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۶، حکمت ۱۴۷.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۷.    
۳۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۲، حکمت ۱۴۲.    
۴۰. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۰، حکمت ۱۴۲.    
۴۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۸، حکمت ۱۵۰.    
۴۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۵۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شهوة »، ج۲، ص۶۱۹.    






جعبه ابزار