شهرستان بافق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شهرستان بافق، در مشرق
استان یزد، در جنوب
کویر لوت قرار گرفته است.
از
شمال و
شمال غربی به
شهرستان اردکان، از
شمال شرقی به
شهرستان طبس، از
مشرق به شهرستانهایِ
کرمان و
زرند، از
جنوب به
شهرستان رفسنجان و از
مغرب به شهرستانهای
یزد و مِهریز محدود است.
کوه بافق (بلندترین قله: ۲۰۲، ۲ متر) و
بدبخت کوه (بلندترین قله: ۲۴۹، ۲ متر) در مغرب آن واقع است.
رودِ شور، که از دهستان نُوقِ رفسنجان سرچشمه می‌گیرد، از این شهرستان می‌گذرد و به چاله بافق (یا کویر دَراَنْجیر) در مغرب شهر بافق، می ریزد.
بافق منطقه خشک است.
رطوبت آن در تابستان به ۵ و در زمستان به ۱۵ درصد می‌رسد.
بارندگی سالیانه از ۱۰ تا ۲۰ میلیمتر است.
بادهای محلی، با طوفانهای سخت، در بهار و تابستان و پاییز از شمال غربی به جنوب شرقی می‌وزد.
دهکده های جنوب شرقی بافق در دامنه
کوهستان، و روستاهای غربی آن در
دشت قرار دارد.
آب زراعی آن‌ها از چند رشته قنات تأمین می‌شود.
محصولات عمده آن
گندم و
جو و
پنبه است.
باغداری و کشت
زعفران و
خرما در شهرستان بافق رواج دارد و خرمای آن صادر می‌شود.
از
گیاهان رنگی روناس در آن می‌روید.
پرورش
گوسفند،
بز و بویژه
شتر از فعالیتهای
دامپروری این شهرستان است.
جاده خاکیِ یزد ـ بافق، به طول ۱۲۰ کیلومتر، و جاده خاکی بافق ـ بِه'اباد، به طول ۱۰۰
کیلومتر، در آن امتداد دارد.
راه آهن یزد به کرمان و راه اصلی یزد به بافق از آن و از
کویر بافق می‌گذرد.
سنگ
آهنِ معادن غنی آن، پس از استخراج، با
قطار به کارخانه
ذوب آهن اصفهان منتقل می‌شود.
معدن سرب در
زیرکان (مشرق بافق)،
معادن آهن و
منگنز در کوه چُغارت (شمال شرقی شهر بافق) و
معدن مس در بهاباد قرار دارد.
در تقسیمات کشوری ۱۳۱۶ ش جزو بخشهای
شهرستان یزد در
استان دهم (
اصفهان)، و در تقسیمات کشوری ۱۳۶۶ ش جزو شهرستانهای استان یزد و مشتمل بر بخشهای مرکزی (حومه) و بهاباد بوده است.
جمعیت شهرستان بافق در
سرشماری ۱۳۶۵ ش، ۲۷۳، ۳۶ تن بوده است، که ۴ر۶۶ درصد آن شهرنشین و ۶ر۳۳ درصد آن روستانشین بوده اند.
اهالی آن
مسلمان و
شیعی مذهب اند.
(۱) آشنایی با پروژه راه
آهن دو خطه بندرعباسـبافق، فصلنامه راه و ترابری، سال اول، ش ۱ (پاییز ۱۳۷۰).
(۲) ایران، وزارت جهاد سازندگی واحد آمار و برنامه ریزی، فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع استان یزد، تهران ۱۳۶۳ ش.
(۳) ایران، وزارت دفاع، اداره جغرافیایی ارتش، فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۸۳: یزد، تهران ۱۳۶۹ ش.
(۴) ایران، وزارت راه و ترابری معاونت ساختمان و توسعه شبکه راه
آهن، گزارش راه
آهن بافق ـ بندرعباس، تهران ۱۳۷۱ ش.
(۵) ایران، وزارت کشور، قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران، مصوب ۱۶ آبان ماه ۱۳۱۶، تهران ۱۳۱۶ ش.
(۶) ایران، وزارت کشور، اداره کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور، تهران ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱ ش، ج ۳.
(۷) ایران، وزارت کشور، حوزه معاونت برنامه ریزی و خدمات مدیریت دفتر تقسیمات کشوری، اجرای قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، تهران ۱۳۶۶ ش.
(۸) محمدمفیدبن محمود بافقی، جامع مفیدی، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲ ش.
(۹) حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، ج ۱۰: استان دهم (
اصفهان) تهران ۱۳۵۵ ش.
(۱۰) زین العابدین بن اسکندر شیروانی، بستان السّیاحه، تهران (۱۳۱۵ ش).
(۱۱) مسعود کیهان، جغرافیای مفصل ایران، تهران ۱۳۱۰ـ ۱۳۱۱ ش، ج ۲.
(۱۲) محمدبن ابراهیم، تاریخ کرمان: سلجوقیان و غز در کرمان، چاپ باستانی پاریزی، تهران ۱۳۴۳ ش.
(۱۳) مرکز آمارایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، فرهنگ آبادیهای کشور: شهرستان بافق، تهران ۱۳۶۸ ش.
(۱۴) مرکز آمارایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، نتایج تفصیلی: شهرستان بافق، تهران ۱۳۶۸ ش.
(۱۵) احمدعلی وزیری کرمانی، تاریخ کرمان، چاپ باستانی پاریزی، تهران ۱۳۶۴ ش؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بافق»، شماره۲۶۷.
