شعر مقفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شعر مقفّى، به‌معنای کلام
تخییلی دارای
قافیه است.
شعر مقفّی یعنی شعر دارای قافیه. قافیه در لغت به معنای از پی رونده و در
اصطلاح ادب فارسی، یکسان بودن آخرین جزء کلمات آخر
بیت است، به شرط آنکه کلمات عیناً و به یک معنا در آخر بیت‌ها تکرار نشده باشد. درباره حقیقت و چیستی
شعر، همگان بر این امر اتفاق دارند که عنصر
تخییل و تصویر برای تحقق شعر، امری ضروری است و کلام شعری از قضایای
مخیّلات تشکیل می‌شود و کلام فاقد عنصر
تخییل و تصویر اساساً شعر نخواهد بود، اما درباره لزوم یا عدم لزوم وزن و قافیه، از قدمای منطق‌دانان یونانی نقل شده است که وجود آن دو را در تحقق شعر لازم نمی‌دانستند، در حالی که
قوم عرب و اقوام مرتبط با آنان (مثل ملل فارس زبان و ترک زبان) وجود وزن و قافیه را در تحقق شعر لازم می‌دانند. البته
ابن‌سینا در
منطق شفا، نسبتِ داده شده به منطق‌دانان یونانی را صحیح نمی‌داند و معتقد است اهل یونان نیز وزن را معتبر می‌دانستند و حتّی وی، اسامی اوزان به زبان یونانی را هم نقل می‌کند.
بنابر آنچه به منطق‌دانان یونانی نسبت داده‌اند، تقسیم شعر به شعر مقفّّی (کلام
تخییلی دارای قافیه) و شعر غیر مقفّی (کلام
تخییلی فاقد قافیه) و همچنین تقسیم آن به
شعر موزون (کلام
تخییلی دارای وزن) و شعر غیر موزون (کلام
تخییلی فاقد وزن) تقسیمی معقول و صحیح خواهد بود و بر همین اساس می‌توانیم
شعر منثور (کلام
تخییلی فاقد وزن و قافیه) داشته باشیم، اما بنابر مبنای دیگر، شعر غیر مقفَّی، و شعر غیر موزون و شعر منثور،
سالبه به انتفای موضوع است.
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است:
•
مظفر، محمدرضا، المنطق.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله « شعر مقفّی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۲۱.
