• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شبهه محصوره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


شبهه محصوره، شبهه در علم اجمالیِ دارای محتملات اندک می باشد.


شبهه محصوره، مقابل شبهه غیر محصوره بوده و هر دو اصطلاح معمولا در مشتبهات (احتمالات) واقع در اطراف علم اجمالی به کار می‌رود؛ به این بیان که هر گاه تعداد مشتبهات اطراف علم اجمالی کم و معدود باشد به آن شبهه محصوره اطلاق می‌گردد، مانند این که مکلف در ظهر جمعه شک کند تکلیف او نماز ظهر است یا نماز جمعه ، و یا شک کند ظرف «الف» خمر است یا ظرف «ب»، در حالی که علم اجمالی به خمر بودن یکی از این دو ظرف دارد.

مشهور علما بر این باورند که در شبهات محصوره، علم اجمالی منجّز است و در نتیجه، شخص باید احتیاط نموده و تمام اطراف شبهه را به جا آورده (در واجب ) یا ترک نماید (در حرام )، اما در شبهات غیر محصوره علم اجمالی اثر ندارد و احتیاط لازم نیست. برخی دیگر هم چون مرحوم « آخوند خراسانی » اعتقاد دارند ملاک منجّز بودن تکلیف این است که از همه نظر، دارای فعلیت باشد، چه شبهه، محصوره باشد و چه غیر محصوره.
[۱] آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۴۱۱.
[۲] مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۲۰۲.
[۳] نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۲، ص۲۳۹.    
[۴] میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۲، ص۲۴.
[۵] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۲۳.
[۶] بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ج۲، ص۴۲۲.
[۷] فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۱۱.
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۲۸۵.    
[۹] ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۱۷۹.
[۱۰] محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۴، ص۱۴۲.
[۱۱] خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۲، ص۲۹۴.    
[۱۲] مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۶۷.
[۱۳] مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۸۸.
[۱۴] ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۲۲۱.
[۱۵] طباطبایی حکیم، محمد تقی، الاصول العامة للفقه المقارن، ص۵۳۳.    


۱. ↑ آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۴۱۱.
۲. ↑ مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۲۰۲.
۳. ↑ نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۲، ص۲۳۹.    
۴. ↑ میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۲، ص۲۴.
۵. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۲۳.
۶. ↑ بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ج۲، ص۴۲۲.
۷. ↑ فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۲۱۱.
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۲۸۵.    
۹. ↑ ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۱۷۹.
۱۰. ↑ محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۴، ص۱۴۲.
۱۱. ↑ خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۲، ص۲۹۴.    
۱۲. ↑ مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۶۷.
۱۳. ↑ مغنیه، محمد جواد، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، ص۲۸۸.
۱۴. ↑ ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۲۲۱.
۱۵. ↑ طباطبایی حکیم، محمد تقی، الاصول العامة للفقه المقارن، ص۵۳۳.    


فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله « شبهه محصوره».


رده‌های این صفحه : اصول فقه | شبهه محصوره | شبهه مقرون به علم اجمالی‌ | علم اجمالی
جعبه ابزار